در طول تاریخ، انسان برای درک بدن و درمان بیماری ها، مسیر طولانی و گاهی خنده داری را طی کرده است. بسیاری از چیزهایی که امروز خرافه یا باور اشتباه محسوب می شوند، روزگاری علم قطعی پزشکی به شمار می رفتند. از استفاده از جیوه برای درمان بیماری ها گرفته تا باور به اینکه استحمام می تواند باعث ابتلا به تب شود! این باورها نشان می دهد علم پزشکی تا چه اندازه در طول زمان تکامل یافته است. در این مقاله به بررسی عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ و برخی از خرافات پزشکی می پردازیم که نه تنها غیرمنطقی بلکه گاه خطرناک نیز بوده اند. ادامه این مطلب شما را با دنیایی از درمان های غیرعادی و تفکرات عجیب پزشکان گذشته آشنا می کند.
رایج ترین خرافات پزشکی در دوران گذشته
پیش از آن که علم پزشکی بر پایه آزمایش و پژوهش بنا شود، باورهای مردمی و خرافات نقش مهمی در درمان بیماری ها داشتند. پزشکان قدیم بسیاری از روش های درمان را از تجربه یا باور عمومی می گرفتند، نه از منطق علمی. در آن دوران تصور می شد بدن انسان پر از “ارواح حیاتی” است و هر اختلالی ناشی از خشم یا کمبود این ارواح است. همین تفکر پایه بسیاری از خرافات پزشکی شد که بعدها به عنوان عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ شناخته شدند. در ادامه برخی از آن ها را مرور می کنیم.
حمام کردن باعث بیماری می شود!
در قرون وسطی باور عمومی این بود که شست و شو باعث باز شدن منافذ پوست و ورود میکروب و بیماری می شود. بسیاری از مردم، حتی اشراف زادگان، ماه ها و حتی سال ها بدون استحمام می ماندند. در آن زمان، حمام نکردن نشانه سلامت و وقار بود. برخی پزشکان توصیه می کردند بدن را فقط با پارچه نم دار پاک کنند تا «بخارهای بد» در بدن حبس نشود. این از نمونه های کلاسیک عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ است که بعدها با پیشرفت علم بهداشت رد شد.
نوزادان درد را احساس نمی کنند
تا قرن بیستم میلادی، پزشکان باور داشتند نوزادان سیستم عصبی کامل ندارند و درد را حس نمی کنند. بر همین اساس، جراحی های سنگین بدون بی حسی روی نوزادان انجام می شد! این یکی از شوکه کننده ترین نمونه های خرافات پزشکی بود که بعدها تحقیقات علمی آن را کاملاً رد کرد. امروزه می دانیم نوزاد حتی به محرک های ضعیف هم واکنش شدید نشان می دهد، اما در گذشته این دردها نادیده گرفته می شد.
خودارضایی عامل دو سوم بیماری های انسان محسوب می شد
در قرن نوزدهم میلادی، بسیاری از پزشکان باور داشتند خودارضایی باعث زوال عقل، نابینایی و حتی مرگ می شود! این ادعا تا جایی پیش رفت که دستگاه هایی برای جلوگیری از این عمل طراحی می کردند. در واقع، این مورد از عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ ریشه در ترس های اخلاقی جامعه داشت نه علم. بعدها روانپزشکان با تحقیقات علمی نشان دادند که چنین باوری بی اساس است و صرفاً یک خرافه پزشکی بوده است.
مغز انسان از اسپرم ساخته شده است
در دوران باستان برخی فلاسفه و پزشکان یونانی باور داشتند مغز انسان از مایع منی تشکیل شده است! این تصور، بر پایه مشاهده ظاهری و نبود دانش زیست شناسی بود. آنان فکر می کردند چون مایع منی منشأ حیات است، مغز که مرکز عقل است نیز از همان جنس ساخته شده. این تفکر، یکی از حیرت انگیزترین موارد در فهرست عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ محسوب می شود و نمونه ای واضح از محدودیت علم در آن دوران است.
نوشیدنی الکلی برای زنان باردار مفید تلقی می شد
در قرن نوزدهم و حتی اوایل قرن بیستم، پزشکان توصیه می کردند زنان باردار برای آرامش اعصاب یا تقویت اشتها مقدار کمی شراب یا آبجو بنوشند! در حالی که امروزه ثابت شده مصرف الکل در بارداری خطرناک است و باعث ناهنجاری های جنینی می شود، در گذشته آن را نوعی درمان خانگی می دانستند. این باور نادرست، نمونه ای از خرافات پزشکی است که با پیشرفت دانش زیان های واقعی آن آشکار شد.
سیگار گلودرد را تسکین می دهد!
در اوایل قرن بیستم، تبلیغات بسیاری از برندهای سیگار ادعا می کردند که دود تنباکو گلودرد را آرام می کند. حتی پزشکان در تبلیغات حضور داشتند و سیگار را برای رفع سرفه توصیه می کردند! این ادعا بعدها به عنوان یکی از فریبکارانه ترین و عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ شناخته شد. در واقع، سیگار خود عامل اصلی بسیاری از بیماری های تنفسی و سرطان گلوست.
سرخرگ ها پر از هوا درنظر گرفته می شدند
در دوران باستان، برخی پزشکان معتقد بودند رگ ها حاوی هوا هستند نه خون! این تصور تا قرن ها ادامه داشت تا اینکه ویلیام هاروی در قرن هفدهم میلادی گردش خون را کشف کرد. باور پر از هوا بودن رگ ها، منجر به درمان های اشتباه و خون گیری های بی مورد می شد. بدون شک، این یکی از شاخص ترین موارد در لیست عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ است که نشان می دهد چگونه علم با آزمون و خطا رشد کرده است
نوشیدنی های رادیواکتیو انرژی می آورند
در اوایل قرن بیستم، زمانی که رادیواکتیو تازه کشف شده بود، مردم تصور می کردند این ماده خاصیت درمانی دارد. نوشیدنی هایی حاوی رادیوم در بازار عرضه می شدند و پزشکان ادعا می کردند باعث جوانی و نشاط می شود! بعدها مشخص شد مصرف این مواد به شدت سمی است و جان بسیاری را گرفته است. این مورد از خرافات پزشکی، به خوبی نشان می دهد چطور ناآگاهی می تواند خطرناک باشد.
هروئین می توانست سرماخوردگی را درمان کند
در اواخر قرن نوزدهم، شرکت بایر (Bayer) هروئین را به عنوان دارویی معجزه آسا برای درمان سرفه و سرماخوردگی معرفی کرد. پزشکان با اطمینان کامل این ماده را برای کودکان هم تجویز می کردند! آن زمان کسی نمی دانست هروئین به شدت اعتیادآور است و سیستم عصبی را نابود می کند. بعدها این باور به عنوان یکی از خطرناک ترین و عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ شناخته شد. امروز حتی تصور چنین تجویزی هم ترسناک است.
در قرن هجدهم، پزشکان بریتانیایی باور داشتند دمیدن دود تنباکو از طریق مقعد می تواند جان افراد غرق شده را نجات دهد! در سواحل انگلستان حتی کیت های مخصوص این کار وجود داشتند. این روش به عنوان احیای تنفسی شناخته می شد! بعدها مشخص شد نه تنها بی فایده است بلکه بسیار خطرناک است. این مورد بدون شک یکی از حیرت انگیزترین خرافات پزشکی در تاریخ است که نشان می دهد انسان چقدر به اشتباه می تواند امیدوار باشد.
جیوه درمان ایمن سیفلیس بود
در قرون گذشته، پزشکان برای درمان بیماری سیفلیس از ترکیبات جیوه استفاده می کردند. آن ها باور داشتند این فلز می تواند بدن را از عفونت «پاکسازی» کند. در حالی که جیوه سمی است و باعث تخریب مغز، کلیه و دندان می شود. بیماران به تدریج مسموم شده و جان می باختند، اما پزشکان تصور می کردند این نشانه «درمان» است! این یکی از مرگبارترین و عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ به شمار می رود.
رگ زنی یا فَصد مد روز پزشکی بود
برای قرن ها، یکی از رایج ترین درمان ها برای هر نوع بیماری، از تب گرفته تا افسردگی، رگ زنی بود. پزشکان معتقد بودند باید «خون بد» از بدن خارج شود تا تعادل برقرار گردد. این روش در دوران طب سنتی اروپا بسیار محبوب بود. در واقع، فَصد یکی از قدیمی ترین خرافات پزشکی محسوب می شود که تا قرن نوزدهم هم ادامه داشت. بعدها علم ثابت کرد بیشتر این خون گیری ها نه تنها مفید نبودند بلکه جان بیماران را می گرفتند.
کوکائین دارویی رایج بود!
در اواخر قرن نوزدهم، کوکائین در داروخانه ها آزادانه فروخته می شد و پزشکان آن را برای تسکین درد، درمان افسردگی و حتی بی حسی دندان استفاده می کردند. حتی سیگموند فروید، روانکاو مشهور، مدتی طرفدار استفاده از کوکائین بود! بعدها مشخص شد این ماده شدیداً اعتیادآور و مخرب است. اما تا آن زمان، این ماده یکی از محبوب ترین داروهای جهان بود و در لیست عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ جایگاه ویژه ای دارد.
غضروف کوسه می توانست سرطان را درمان کند
در دهه ۱۹۸۰، شایعه ای شکل گرفت که چون کوسه ها سرطان نمی گیرند، پس غضروف آن ها می تواند درمان سرطان در انسان باشد. بازار داروهای مبتنی بر غضروف کوسه به سرعت رونق گرفت و مردم با امید واهی هزینه های گزافی پرداختند. تحقیقات بعدی نشان داد هیچ مدرک علمی برای این باور وجود ندارد. این یکی از جدیدترین نمونه های خرافات پزشکی است که بار دیگر نشان داد علم و واقعیت دو چیز متفاوت اند.
هیستری زنان واقعاً بیماری محسوب می شد
در قرن نوزدهم، هر زنی که دچار اضطراب، خشم یا ناراحتی می شد، از سوی پزشکان به «هیستری» متهم می گردید. پزشکان تصور می کردند رحم زنان عامل این رفتارهاست و باید با شوک، دارو یا حتی جراحی درمان شود! امروزه می دانیم این رفتارها اغلب نشانه مشکلات روانی یا فشارهای اجتماعی بوده اند. باور به بیماری بودن احساسات زنانه یکی از تلخ ترین و عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ است که تبعیض جنسیتی در علم را عیان می کند.
سوراخ کردن جمجمه برای درمان سردرد و دلشکستگی
در دوران باستان، عمل سوراخ کردن جمجمه (ترپاناسیون) روشی درمانی محسوب می شد. پزشکان آن زمان باور داشتند ارواح بد از این راه خارج می شوند و بیمار بهبود می یابد. این روش برای درمان سردرد، تشنج و حتی ناراحتی های روحی استفاده می شد! آثار جمجمه های سوراخ شده هنوز هم در حفاری ها پیدا می شود. بی تردید، این یکی از شگفت انگیزترین و ترسناک ترین نمونه های خرافات پزشکی و از عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ است.
عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ؛ از خرافه تا علم
نگاهی به این موارد نشان می دهد که تاریخ پزشکی پر از آزمون و خطاست. بسیاری از باورهایی که روزی حقیقت مطلق تلقی می شدند، امروز خرافه و اشتباه اند. پیشرفت علم، نتیجه تجربه همین خطاهاست. عجیب ترین باورهای پزشکی تاریخ به ما یادآوری می کند که علم هیچگاه کامل نبوده و نباید هر باور رایجی را بدون تحقیق پذیرفت. آگاهی، مهم ترین درمان برای جهل است.
