سیمای خاورمیانه بعد از جنگ بزرگ

عظمت و گستره عملیات طوفان الاقصی نشان داد که دیگر خاورمیانه به وضعیت پیش از جنگ باز نمی گردد. وسعت جنگ کنونی تمام مرزها و قیود را از بین برده است. دو طرف با تمام قوا می جنگند و تعداد کشته ها نیز بسیار بالا است. هم ترس رژیم صهیونیستی و هم ترس حماس ریخته و دیوار نامرئی نگرانی که مانع از تخریب بیشتر می شد، از بین رفته است.

رژیم صهیونیستی چند ده سال پس از جنگ یوم کیپور بار دیگر شرایط تماما جنگی اعلام کرده است. نتانیاهو اعلام کرده که قصد ورود به خاک غزه را دارد و حزب الله نیز اعلام کرده که اگر اسرائیل وارد خاک غزه شود، با تمام قوا به مرزهای رژیم صهیونیستی حمله می کند. از آن سو، ترکیه و مصر و چند کشور دیگر مسلمان نسبت به آواره کردن ساکنان غزه هشدار داده اند و جبهه مقاومت عراق نیز اعلام کرده اگر آمریکا وارد جنگ شود، ساکت ننشسته و نیروهای خود را راهی غزه خواهند کرد.

هنوز مشخص نیست سرنوشت جنگ اخیر اسرائیل و حماس چه می شود اما قطعا روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای اطراف و به خصوص فلسطین تغییر خواهد کرد. این رفتار بسته به سرنوشت جنگ متفاوت خواهد بود. در زیر مروری بر چند وضعیت احتمالی خاورمیانه بعد از جنگ، با محوریت رژیم صهیونیستی و روابطش با کشورها و قوای منطقه خواهیم داشت:

الف. افول قدرت تل آویو:

اگر اسرائیل نتواند حماس را شکست دهد، رسما وارد دوران افولش خواهد شد و این مسیری سخت برای تل آویو خواهد بود. احتمالا گروه های مقاومت عملیات بیشتری را در اسرائیل انجام خواهند داد. احتمال شکل گیری انتفاضه جدید بالا خواهد رفت. هژمونی اسرائیل کم خواهد شد، کشورهای عربی خلیج فارس روابط خود را با اسرائیل قطع خواهند کرد و احتمالا افول اقتصادی و مهاجرت معکوس هم شدت بگیرد. در این شرایط می توان اسرائیل را رژیمی رو به سقوط نامیده و مبداء این سقوط را هم عملیات طوفان الاقصی نامید.

ب. دوران صلح مسلح:

به شرایط اروپا از سال ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴ دوران صلح مسلح می گویند. در این دوران کشورهایی که در سال ۱۹۱۴ با هم درگیر شده و جنگ جهانی اول را به وجود آوردند، در ظاهر در صلح بودند اما در واقع، آماده جنگ می شدند. ممکن است بعد از عملیات طوفان الاقصی اسرائیل وارد دوران صلح مسلح خود شود، به این معنا که صلح با غزه را ادامه دهد اما قوای خود را جمع کند و تا زمان روی کار آمدن یک رئیس جمهور تندرو در آمریکا صبر کند و بعد، مجددا وارد جنگ بزرگ با غزه شود.

ج. دوران خشونت متداوم:

پیروزی نسبی اسرائیل در جنگ به معنی تداوم سیاست خشونت آمیز این رژیم با غزه و حتی کرانه باختری خواهد بود. احتمالا دولت نتانیاهو بیش از پیش به سمت راست های افراطی برود، نفوذ گروه های نظامی‌ و موساد بیشتر می شود، شهرک نشینان اسرائیلی مسلح خواهند شد و احتمالا سیاست رژیم صهیونیستی نسبت به گروه های مقاومت نیز تندتر خواهد شد. همچنین، روابط تل آویو با کشورهای مسلمان اطراف فلسطین مانند مصر و اردن بدتر شده و به خصوص با لبنان و سوریه وارد حالت نیمه جنگی خواهد شد.

آنچه مشخص است این است که هر کدام از حالات فوق الذکر رخ دهند باز در روابط خارجی اسرائیل با کشورهای خاورمیانه تغییر ایجاد خواهد شد. طرح عادی سازی روابط فعلا متوقف می شود، روابط قطر و ترکیه و مصر با اسرائیل بد می شود و روابط تل آویو با سوریه و لبنان و ایران هم خصمانه تر از همیشه خواهد گشت.