بررسی پنل‌های OLED و QLED

پنل‌ های OLED و QLED با اینکه نام هایشان شباهت دارند، تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند که اختلاف چشمگیری در تجربه‌ی مصرفشان به‌وجود می‌آورد.

پنل‌ های OLED و QLED جزو فناوری‌هایی هستند که امروزه در خرید تلویزیون و مانیتورهای با کارایی بالا نقش اساسی دارند. شاید ابتدا تصور کنید که دو فناوری در این دو پنل نام برده شده با هم شباهت دارند؛ اما وقتی از نظر کارایی با یکدیگر مقایسه کنیم، متوجه تفاوت‌های عمیقی می‌شویم.

واژه‌ی OLED مخفف Organic Light Emitting Diode و واژه‌ی QLED نیز مخفف Quantum Dot Light Emitting Diode است. با مقایسه دقیق به نام کامل این پنل ها، تا حدودی کارکرد و تفاوتشان را متوجه می شوید؛ اما برای اینکه تفاوت های عمیق تر OLED و QLED را متوجه شوید، دخالت را در ادامه این مقاله همراهی کنید تا تمامی تفاوت‌های ساختاری تلویزیون‌های OLED و QLED را بررسی و مقایسه کنیم.

توجه داشته باشید که اگرچه در مقاله‌ی پیش‌رو، عمدتا راجع‌به پنل‌ های OLED و QLED صحبت می‌کنیم، عموم مشخصه‌ها و تفاوت‌های بیان‌شده در مورد مانیتورهای OLED و QLED نیز صدق می‌کند.

انتخاب بهترین پنل، درست مانند انتخاب بهترین سایز تلویزیون، به معیارهای مختلفی بستگی دارد. برای برخی کاربران عمق رنگی مشکی و شفافیت پنل مهم است و برای برخی دیگر، قیمت تلویزیون یا حداکثر میزان روشنایی اهمیت دارد. ابتدا بهتر است نحوه‌ی کارکرد و مواد به‌کار رفته در پنل‌های OLED و پنل‌های دارای فناوری QLED را کاملا بشناسیم.

پنل‌ OLED که به‌عنوان پیشرفته‌ترین فناوری ساخت نمایشگر در بین تلویزیون‌ها، گوشی‌های موبایل، لپ‌تاپ‌ها و سایر لوازم الکترونیکی شناخته می‌شود، از مواد آلی یا LED‌-های ارگانیک بسیار کوچکی ساخته شده‌ است که با دریافت الکتریسیته، نور رنگی ساطع می‌‌کنند.

برای ایجاد تصویر در نمایشگر، به نور RGB یا رنگ‌های قرمز و سبز و آبی نیاز داریم. دیود‌های به‌کار رفته در پنل OLED با ارسال سیگنال جداگانه به هر پیکسل، نور RGB موردنیاز آن را تولید می‌کنند؛ بنابراین برای روشن کردن پیکسل‌ها دیگر به نور پس‌زمینه مانند پنل‌های LCD نیازی نیست و هر پیکسل می‌تواند به‌صورت جداگانه خاموش یا روشن شود.

پنل‌های دارای فناوری QLED که برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ توسط سامسونگ معرفی شدند، در واقع نوع پیشرفته‌ای از پنل‌های LCD هستند که از چراغ‌های LED و فناوری ذرات کوانتومی (Quantum Dots) برای افزایش رنگ و روشنایی تصویر استفاده می‌کنند. کوانتوم‌دات‌ها ذرات نیمه‌رسانای کوچکی هستند که بسته به اندازه‌ی خود، نور را با رنگ خاصی ساطع می‌کنند.

Edge-lit:

• در این نوع نوردهی LED-ها در امتداد لبه‌های صفحه‌نمایش قرار می‌گیرند که باعث به‌وجود آمدن روشنایی موضعی در گوشه‌های نمایشگر و نمایش همیشگی نور پس‌زمینه نسبتا خاکستری‌رنگ، در صحنه‌های تاریک می‌شود.

Direct-lit:

• در فناوری Direct-lit چراغ‌های LED مستقیما پشت صفحه‌نمایش قرار می‌گیرند که از روشنایی بالاتر و رنگ مشکی عمیق‌تری نسبت به فناوری Edge-lit بهره می‌برد.

Full-array:

• در این فناوری نیز LED-ها مستقیما پشت صفحه‌نمایش قرار می‌گیرند؛ اما تعداد آن‌ها بسیار بیشتر از LEDهای موجود در نوردهی Direct-lit است. با اینکه پنل‌های دارای نوردهی Full-array مشکی بسیار عمیق و یکنواختی در نور پس‌زمینه ارائه می‌دهند؛ اما مصرف انرژی بیشتری از دو نوع قبلی دارند.

Mini-LED:

• وردهی پنل توسط چراغ‌های Mini-LED، تا حد زیادی آن را شبیه پنل‌های OLED می‌کند. چراغ‌های LED به‌کار رفته در این پنل‌ها از هر پنل LCD دیگری بیشتر است که باعث نمایش رنگ مشکی بسیار عمیق و تفکیک رنگ عالی می‌شود. پنل‌های دارای فناوری نوردهی Mini-LED، جزو گران‌ترین پنل‌های LCD محسوب می‌شوند.

بهترین تلویزیون های بازار که از پنل‌های LCD با فناوری QLED پشتیبانی می‌کنند، در ۲ نوع محبوب IPS و VA تولید می‌شوند. این موضوع که تلویزیون موردنظر شما دارای کدام یک از این ۲ پنل است، می‌تواند روی کنتراست، روشنایی و زاویه‌ی دید آن تاثیرگذار باشد که در ادامه به این موضوعات خواهیم پرداخت.

پیش‌تر گفتیم که OLED نوعی پنل است؛ اما QLED نوعی فناوری به‌حساب می‌آید که در پنل‌های LCD استفاده می‌شود. حال اینکه QLED در چه پنلی و با چه نوع نوردهی‌ای استفاده شود، می‌تواند روی عوامل زیادی تأثیرگذار باشد.

به‌صورت کلی تلویزیون‌های LCD دارای فناوری QLED درمقایسه‌با تلویزیون‌های LCD فاقد این فناوری، رنگ‌های بیشتر و زنده‌تری تولید می‌کنند، روشنایی بیشتری دارند و درنتیجه، کنتراست بالاتری نیز ارائه می‌دهند؛ اما IPS یا VA-بودن پنل LCD نیز مشخصه‌هایی را به تلویزیون اضافه می‌کند که تلویزیون QLED با پنل VA را از تلویزیون QLED با پنل IPS متمایز می‌سازد.

از نظر فنی پنل OLED به‌دلیل توانایی خاموش و روشن‌کردن جداگانه‌ی هر پیکسل، تصویر واضح‌تر و شفاف‌تری دارد؛ اما در تمام‌های پنل‌های IPS LCD و VA LCD دارای فناوری QLED با هر نوع نوردهی، به‌دلیل استفاده از نور پس‌زمینه‌ی جداگانه، لبه‌های اجسام روشن کمی محو شده و هاله‌ای اطراف آن‌ها ایجاد می‌شود که به پدیده‌ی Blooming معروف است.

شاید در پنل‌هایی که با چراغ‌های Mini-LED نوردهی می‌شوند، چنین اتفاقی کم‌تر رخ دهد؛ اما باز هم به‌دلیل مقدار کمی نشت نور، معمولا هاله‌هایی در اطراف اجسام روشن، مخصوصا در صحنه‌های تیره ایجاد می‌شود که این موضوع از شفافیت کلی پنل می‌کاهد.

همانطور که گفتیم پیکسل‌ها در پنل‌های OLED می‌توانند به‌صورت جداگانه خاموش یا روشن شوند؛ از این رو هنگامی که تصویر به رنگ سیاه در می‌آید، پیکسل‌های آن ناحیه کاملا خاموش می‌شوند و چون نور پس‌زمینه‌ای هم وجود ندارد، رنگ مشکی در عمیق‌ترین حالت خود به نمایش در می‌آید.

حال در بین تلویزیون‌های QLED نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. پنل‌های VA که از فناوری QLED استفاده می‌کنند، نسبت به پنل‌های IPS رنگ مشکی را عمیق‌تر نشان می‌دهند؛ از این رو کنتراست آن‌ها نیز بیشتر است و در تلویزیون‌های جدید عملکرد بهتری دارند.

برای اینکه درک درستی از مقایسه‌ی کنتراست پنل‌ های OLED و QLED داشته باشید، باید در اتاقی تاریک، رنگ مشکی را در آن‌ها مشاهده کنید. در این صورت متوجه خواهید شد که تلویزیون‌های QLED رنگ مشکی را کمی متمایل به خاکستری نمایش می‌دهند که احتمالا برای بسیاری از کاربران آزاردهنده نیست؛ اما اگر می‌خواهید عمق رنگ مشکی بیشتری تجربه کنید و بودجه‌تان مناسب تلویزیون‌های OLED نیست، می‌توانید سراغ پنل‌هایی با نوردهی Mini-LED بروید که نسبت به سایر روش‌های نوردهی پنل‌های LCD، رنگ مشکی در آن‌‌ها عمیق‌تر است.

با توجه به ویژگی‌هایی که تاکنون بررسی کردیم، باید متوجه برتری پنل‌های OLED نسبت به پنل‌هایی با فناوری QLED شده باشید؛ از این رو قیمت تلویزیون‌ها و مانیتورهای OLED بسیار بالا است و جزو گران‌ترین دستگاه‌ها در زمینه‌ی خود محسوب می‌شوند.

از طرف دیگر قیمت تلویزیون‌های LCD که از فناوری QLED بهره می‌برند معقولانه‌تر است و طبیعتا فروش بیشتری از نمونه‌های OLED دارند.