در این گزارش به معرفی واکسن‌های ضد کرونا تولید شده در نقاط مختلف دنیا از جمله واکسن شرکت‌های فایزر، مدرنا، جانسون و جانسون، استرازکا، سینوواک، سینوفارم، کانسینو، گامالیا، آکسفورد-آسترازنکا و تولیدات ایرانی می‌پردازیم. برخی از این شرکت های تولید کننده مراحل تست انسانی واکسن کرونا را با موفقیت پشت سر گذاشته اند.
طبق اطلاعات ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، تا امروز بیش از ۲۰۰ شرکت علمی تحقیقاتی در کشورهای مختلف در حال تولید و پژهش درباره‌ی واکسن کرونا هستند. برخی شرکت های تولید کننده موفقیت بیشتری داشتند و توانسته‌اند به مراحل مطالعات انسانی راه یابند. در ادامه به واکسن های تولید شده در کشورهای مختلف دنیا نگاهی می‌اندازیم.
مقایسه اصلی ترین واکسن های کنونی کرونا
شرکت های تولید کننده واکسن کرونا در آمریکا
فایزر (Pfizer BioNTech): شرکت فایزر بیو ان تک، یکی از شرکت‌های مشهور تولید کننده واکسن کرونا است. این واکسن از نوع ژنتیکی می‌باشد و برای نگهداری و حمل و نقل آن شرایط دمایی ویژه‌ای لازم است زیرا این واکسن برای نگهداری نیازمند دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد است. تاکنون آمریکا و انگلستان استفاده از این واکسن را آغاز کرده‌اند و در کشورهای کانادا، سنگاپور، عربستان، بحرین، کویت و امارات موفق به اخذ تأییدیه شده است.
مدرنا (Moderna): این واکسن که از نوع ژنتیکی است، توسط یک شرکت آمریکایی به همین نام تولید شده‌است. این واکسن را باید در دمای منفی۲۰ درجه سانتیگراد نگهداری کرد اما تا یک ماه در دمای یخچال(۲ تا ۸ درجه سانتیگراد) هم کارایی خود را حفظ می‌کند. این واکسن کرونا در دو نوبت و به فاصله‌ی ۲۸ روز تزریق می‌شود. استفاده از این واکسن از اول دی ماه در آمریکا آغاز شده است و اتحادیه‌ی اروپا نیز جهت خرید ۱۶۰ میلیون دوز از این واکسن قرارداد بسته است. این واکسن تا اندازه‌ی زیادی به واکسن فایزر شبیه است. داده‌ها نشان می‌دهند که این دو واکسن، هردو ۹۴ تا ۹۵ درصد مؤثرند، هر دو برای تزریق به دو دوز نیاز دارند، در هیچ‌کدام از این دو واکسن ویروس زنده وجود ندارد، هیچ کدامشان بر DNA بدن اثر نمی‌گذارند و هردو از فناوری جدید واکسن به نام mRNA استفاده می‌کنند.
جانسون و جانسون (Jhonson and Jhonson): واکسن ارائه شده توسط این شرکت آمریکایی تولید کننده واکسن کرونا نیز بر پایه‌ی به کارگیری از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی‌ژن واکسن کرونا است که از آدنوویروس غیرفعال شده، به عنوان حامل استفاده می‌کند. این واکسن در دمای یخچال نگهداری می‌شود.
دانش‌پژوهان درحال بررسی ارجحیت استفاده‌ی دو نوبت یا یک نوبت واکسن جانسون و جانسون هستند. براساس گزار‌ش‌های موجود، ۴۵هزار نفر در این پژوهش شرکت کرده‌اند که انتظار می‌رود نتیجه‌ی نهایی این فاز مهم مطالعاتی تا انتهای ژانویه مشخص گردد. در صورت داشتن کارایی، این واکسن کرونا در فوریه ۲۰۲۱ در آمریکا برای استفاده‌ی اضطراری تأیید می‌شود.
شرکت های تولید کننده واکسن کرونا در چین
سینوفارم(Sinopharm): چین، این شرکت تولید کننده‌ی واکسن کرونا را که در شهرهای ووهان و پکن است، تأیید کرده است. این واکسن از نوع ویروس غیرفعال شده است و در دمای یخچال نگهداری می‌شود. این واکسن در دو نوبت و با فاصله‌ی سه هفته تزریق می‌شود. مصرف واکسن سینوفارم تاکنون در چین آغاز شده و در کشورهای امارات و بحرین تأییدیه‌ی مصرف گرفته است. امارات متحده‌ی عربی چندی پیش درصد کارایی و اثربخشی این واکسن را ۸۶ درصد اعلام کرده بود اما فاز سوم آزمایش‌های بالینی این واکسن این درصد را پایین تر نشان می‌دهد. یکی از مزایای سینوفارم این است که به دمای خیلی پایین نیاز ندارد. این واکسن یکی از پنج واکسن پیشرو در چین است.
سینوواک (Sinovac): این واکسن چینی نیز از نوع ویروس غیرفعال شده است. از این واکسن نیز در دمای یخچال نگهداری شده و در دو نوبت با فاصله‌ی دو هفته تزریق می‌شود. در کشورهایی نظیر برزیل و ترکیه درباره‌ی این واکسن مطالعات بالینی صورت گرفته است. بسیاری از کشورها مانند برزیل ، هند و اندونزی که از تولیدکنندگان بزرگ واکسن محسوب می‌شوند برای تولید مشترک سینوواک با چین قرارداد بسته اند. این واکسن هم‌اکنون در چین به صورت محدود استفاده می‌شود و کشور اندونزی اولین محموله‌ی آن را برای مصرف خریداری کرده است.
کانسینو (CanSino): در واکسن این شرکت چینی نیز از ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی‌ژن واکسن و از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می‌شود. این واکسن نیز در دمای یخچال نگهداری می‌شود و تنها در یک نوبت تزریق می‌شود. برخی صاحبنظران درباره‌ی اثربخشی واکسن کانسینو ابراز تردید کرده بودند؛ زیرا، داروی این شرکت تولیدکننده ویروس کرونا بر پایه‌ی ویروس سرماخوردگی است اما مطالعات بالینی درباره‌ی این واکسن در برخی کشورها نظیر روسیه، عربستان و پاکستان در حال انجام است.
واکسن کرونای تولید شده در روسیه
گامالیا (Gamaleya) : گامالیا یکی از دیگر شرکت های تولید کننده واکسن کرونا است که واکسن تولید شده توسط این شرکت روسی از نوع ویروس غیرفعال شده‌ی کرونا است که از آن به عنوان حامل آنتی‌ژن واکسن و از آدنوویروس غیرفعال شده به عنوان حامل استفاده می‌شود. از این واکسن دو نوبت به فاصله‌ی سه هفته به بیمار تزریق می‌شود. این واکسن در فریزر نگهداری می‌شود اما پژهشگران در حال مطالعه و بررسی این واکسن برای تولید نوع قابل نگهداری در یخچال آن هستند.
واکسن کووید ۱۹ انگلستان
آکسفورد-آسترازنکا (Oxford AstraZeneca): این شرکت انگلیسی-سوئدی تولید کننده واکسن کرونا نیز واکسن خود را برپایه‌ی استفاده از یک ویروس غیرفعال شده به عنوان حامل آنتی‌ژن و آدنوویروس به عنوان حامل به تولید رسانده است. واکسن آسترازنکا در دو نوبت تزریق می‌شود و در فاصله‌ی چهار هفته. این واکسن ضد کرونا همچنین در دمای یخچال نگهداری می‌شود. در کشورهای مختلفی درباره‌ی این واکسن مطالعه صورت گرفته است و انتهای سال آینده برای تولید ۲میلیارد دوز از آن برنامه ریزی شده است.
واکسن ایرانی کرونا
سه‌شنبه‌ی هفته‌ی قبل مطالعات فاز انسانی واکسن کرونا در ایران آغاز شد. رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در مراسم آغاز فاز مطالعات انسانی واکسن ایرانی کرونا نسبت به تولید ۱٫۵ میلیون دوز از واکسن ایرانی اعلام آمادگی کرده است. البته پیش از این سخنگوی سازمان غذا و دارو گفته بود: واکسن کرونای ایرانی هنوز تولید نهایی نشده است و مراحل کارآزمایی بالینی را طی می‌کند. واکسن پس از اتمام فاز اول و بررسی نتایج، وارد دوم و سپس فاز سوم کارآزمایی بالینی خواهد شد و درنهایت بعد از اتمام فاز های مطالعه‌ی انسانی مجددا بررسی شده و در صورت دریافت مجوز سازمان غذا و دارو به مرحله‌ی تولید انبوه خواهد رسید.
