اظهاراتی ترسناک در رابطه با آلودگی هوای تهران

سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران در جلسه روز گذشته این شورا گفت: شهروندان بدانند که یکی از دلایل آلودگی هوای شهر تهران در شش ماه دوم سال مازوت سوزی و موارد اینگونه است. مساله مازوت سوزی چند سالی هست که در محافل مختلف شهری مطرح است. از سه سال قبل تا کنون، تهران قبل از فرا رسیدن ایام سرد زمستانی با بحران آلودگی هوا مواجه می شود و تا نزدیکی عید نوروز و فرا رسیدن بهار با آن مواجه است. تشدید بحران آلودگی نشان می دهد که این مساله نه فقط معلول تردد خودروها و سوخت بی کیفیت بلکه محصول یک مشکل بزرگ تر است. در حال حاضر، مازوت سوزی نیروگاه های اطراف تهران بزرگترین متهم آلودگی هوای تهران است.

مساله مازوت سوزی تا کنون بارها مطرح شده اما شهرداری تهران آن را رد کرده‌ است. با این حال، حالا اعضاء شورای شهر تهران هم در رابطه با آن صحبت کرده و به نوعی ارتباط مازوت سوزی با آلودگی هوای پایتخت را تایید کردند.

اما مازوت چیست و چه آسیب هایی به محیط زیست و سلامتی انسان ها می زند؟ در این گزارش قصد داریم مروری بر این مساله داشته باشیم.

مازوت چیست و چه ضررهایی دارد؟

مازوت همان نفت‌کوره است. این ماده در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید قرار داشته و به نوعی یکی از آخرین فرآورده های نفتی است. این فرآورده نفتی سیاه‌رنگ، ارزان‌ترین سوخت نفتی به حساب می آید. سوزاندن مازوت در سال های دور در شوروی رایج بود، چرا که پتروشیمی های این کشور قدرت به دست آوردن فرآورده های باکیفیت تر را نداشتند. با این حال، امروز نیز در برخی کشورهای آسیای میانه، روسیه، مناطقی از شرق دور، آفریقا و خاورمیانه از مازوت به عنوان سوخت مورد نیاز کوره‌ها، وسایل گرمایشی خانگی، موتورهای دیزلی دریایی و برخی نیروگاه‌ها استفاده می شود.

مازوت گرمای سوختن بسیار بالایی دارد و نسبتا ارزان است. به همین دلیل، توسط کشورها و شهرهای کم درآمد استفاده می شود. با این حال، کیفیت پایین این فرآورده نفتی آسیب فراوانی به محیط زیست و سلامتی انسان ها می زند. مازوت حاوی گوگرد زیادی است. سوزاندن این سوخت باعث آزادسازی ترکیب شیمیایی Sox در هوا می شود. این ترکیب گازی حاوی مقادیر زیادی از گاز سمی SO2 است که برای سلامتی موجودات زنده مضر است.

احساس سوزش در بینی و گلو، مشکلات تنفسی، درد قفسه‌ سینه و افزایش احتمال بیماری‌های قلبی، ازجمله علائمی هستند که در‌صورت قرارگرفتن در‌معرض گاز SO2 پدیدار می شوند.

مازوت ها علاوه بر انسان، بر محیط زیست هم آسیب فراوانی وارد می کنند. آلودگی شدید هوا و باران اسیدی از مهم ترین عوارض مازوت به حساب می آید. باران اسیدی می تواند به فرسایش خاک، مریض شدن دام ها و مشکلات پوستی بینجامد.

از مازوت در تهران استفاده می شود؟

مساله استفاده از مازوت ها در نیروگاه های اطراف تهران از آن دست مسائلی است که هنوز هم مبهم است. گروهی مدعی استفاده از مازوت در نیروگاه ها هستند و گروهی هم به جد آن را انکار می کنند. برای مثال، مدیرکل بهسازی نیروگاه و محیط زیست شرکت تولید برق حرارتی در سال ۱۴۰۰ وجود مازوت در نیروگاه های تهران را تکذیب کرده و گفته بود: اصلا هیچ نیروگاهی در تهران از سوخت مازوت استفاده نمی‌کند. آلودگی کلانشهرها هم ربطی به سوخت مازوت به خصوص در تهران ندارد.  ۷ سال است که در نیروگاه‌های استان تهران مازوت استفاده نمی‌ شود. این در حالی است که همان زمان، بیژن زنگنه، وزیر وقت نفت گفت: بی تردید باید میزان مصرف (مازوت) مدیریت شود، تمایل نداریم که از سوخت مازوت استفاده کنیم اما در نقاطی مجبور به این کار هستیم.

این مساله و اصرار و انکار مسئولین در پاییز امسال نیز ادامه دارد. به جز نجفی، چمران، رئیس شورای شهر تهران هم در مورد استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه های تهران ابراز نگرانی کرد و در جلسه عمومی این شورا گفت: گفته می‌شود که شاید در نقاط دیگر کشور از سوخت مازوت استفاده شود، اما در تهران چنین چیزی نیست، امیدواریم که همان گونه باشد که می‌گویند و رئیس سازمان محیط زیست هم قول دهد که در تهران از مازوت استفاده نشود.

مساله استفاده از مازوت در تهران باعث نگرانی بسیاری از شهروندان شده و آنها نگران محیط زیست شهر و تداوم آلودگی در پایتخت هستند. تهران به عنوان بزرگترین کلانشهر تهران با مشکلات ریز و درشتی دست به گریبان است و به خصوص، در زمینه محیط زیست و آلاینده ها وضعیت خوبی ندارد. بحران محیط زیست به حدی جدی است که گروهی از خطر دهلی شدن تهران سخن گفته و تاکید کردند که اگر جلوی آلودگی ها گرفته نشود، پایتخت با بحران مواجه خواهد شد. در این اوضاع، استفاده از مازوت به عنوان سوخت نیروگاه ها می تواند اوضاع را قمر عقرب تر از همیشه کند.