جزئیات معافیت عوارض خروج
دولت طبق قانون از هر مسافری که با گذرنامه جمهوری اسلامی ایران از کشور خارج می‌شود، عوارض خروج دریافت می‌کند اما برخی شهروندان از این قانون معاف شده‌اند.
براساس آخرین قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۷، در بخش درآمدی جزء ۱ بند «ضد» تبصره ۱۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۸، اعلام شد، جزئیات معافیت عوارض خروج شامل این گروه‌ها می‌شوند:
۱. خدمه وسایل نقلیه عمومی سفرهای زمینی، دریایی و خطوط پروازی که در حین مأموریت یا انجام وظایف شغلی باید از مرز گذر کنند.
۲. دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که مجوز تحصیل مرتبط داشته باشند.
با توجه به این‌که بیشتر این دانشجویان در بین تحصیل بارها به کشور بازمی‌گردند قوانین موجود متذکر شده است که فاصله خروج دوم باید بیش از ۳ ماه باشد در غیر این صورت مشمول معافیت نخواهند بود.
در قانون مصوب سال ۱۳۶۴ نیز صراحتا اعلام شده: معافیت از پرداخت عوارض، آن دسته از دانشجویانی که وضعیت تحصیلی آن‌ها منطبق با ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) نیست، شامل نمی‌شود. در مصوبات اخیر اشاره‌ای به اصلاح این بند و یا تغییر قانون آن نشده است.
۳. بیمارانی که با مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج از کشور اعزام می‌شوند.
در قانون مصوب سال ۱۳۶۴ عنوان شده بود که به همراه بیمار (حداکثر یک نفر) به ترتیب به میزان۶۰% و ۴۰% مبالغ عوارض خروج در ماده واحده و تبصره (۱) آن تخفیف داده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مصوبات تازه در بحث معافیت پرداخت عوارض خروج، هیچ اشاره‌ای به اعمال تخفیف به همراه بیمار نشده و مشخص نیست همراه بیمار همچنان مشمول این معافیت است یا خیر.
۴. جانبازان انقلاب اسلامی که برای معالجه به کشورهای دیگر اعزام می‌شوند.
۵. ایرانی‌های مقیم خارج از کشور که دارای گذرنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی هستند.
۶. دارندگان گذرنامه سیاسی و خدمت.
۷. نمایندگان مجلس از سال ۱۳۹۷ زائران اربعین حسینی را که به صورت «زمینی» در تاریخ مشخص شده‌ای به خروج از کشور اقدام کردند نیز از پرداخت عوارض معاف کره‌اند.
جزئیات معافیت عوارض خروج ، اصلاح قانون درسال ۹۷
مرزنشینان و ایرانیان مقیم سواحل و جزایر خلیج فارس طبق قانون مصوب سال ۱۳۶۴ مجلس می‌توانستند بدون پرداخت عوارض خروج با پروانه گذر به خارج از کشور رفت و آمد کنند اما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ این قانون اصلاح شد.
بر اساس مصوبه مجلس عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یک بار در طول سال بر اساس قانون بودجه سال ۹۶ اخذ می‌شود. در جز (۱) بند (د) تبصره (۱۱) آمده است: «در سال ۱۳۹۸، عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یکبار در طول سال براساس قانون بودجه سال ۱۳۹۶ کل کشور مصوب ۲۴/۱۲/۱۳۹۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن أخذ می‌شود. »
متن این مصوبه در تعریف مرزنشینی آورده است: «افراد مرزنشین به کسانی اطلاق می‌شود که ساکن در روستاها و شهرهای مرزی هستند، بررسی و تأیید این موضوع با فرمانداران شهرستان‌های مرزی است. »
هزینه عوارض خروج از کشور برای سفر زیارتی زمینی در سال ۹۶، ۱۲,۵۰۰ تومان و برای سفر زیارتی هوایی ۳۷,۵۰۰ تومان بود. همچنین عوارض خروج از کشور در سال ۹۶ برای سفرهای هوایی ۷۵ هزار تومان و برای سفرهای زمینی و دریایی ۲۵ هزار تومان بود.
