آیا تا بحال به این فکر کرده اید که کتاب چاپ کنید؟ جدای از موضوع و محتوای مورد نظر، چاپ کردن کتاب مراحل مشخصی دارد که باید طی شوند. برخی از مراکز چاپ و نشر کتاب، به نویسنده کمک می کنند که این مراحل را زودتر و راحت تر طی کند و به دنبال آن، زودتر کتاب خود را به چاپ برساند. به طور کلی چاپ کتاب در کشور ما کار زیاد سختی نیست اما هزینه هایی هم دارد که نباید از آنها غافل شد. در این مطلب، ما مراحل چاپ کردن کتاب را به صورت کلی معرفی می کنیم تا در صورت تمایل به چاپ کردن نوشته هایتان در هر زمینه ای، بدانید که باید از کجا شروع کنید.
مراحل چاپ کتاب
مرحله اول: آماده سازی محتوای کتاب
بدون شک تا محتوایی نباشد، چاپ کتاب هم ممکن نیست. پس از قبل از هرکاری، باید محتوای مورد نظرتان اعم از شعر، داستان، دست نوشته، رمان، محتوای علمی و … را آماده کنید. حتی ممکن است بخواهید یک کتاب خارجی را ترجمه کنید. در هر صورت باید محتوا را آماده کرده و به صورت دست نوشته یا محتوای تایپ شده، به ناشر بدهید.
مرحله دوم: آماده سازی اولیه کتاب
پس از این که محتوا را به ناشر کتاب رساندید، شخصی به عنوان ویراستار، غلط های املایی و تایپی آن را اصلاح می کند. سپس کتاب صفحه آرایی شده و فایل آن به شما تحویل داده می شود. این مرحله چاپ کردن کتاب، در واقع نوعی آماده سازی اولیه به شمار می رود.
مرحله سوم: دریافت شابک
حتما عبارت شابک را در ابتدای کتابها دیده اید. شماره استاندارد بین المللی کتاب یا به انگلیسی International Standard Book Number که یک کد ۱۰ الی ۱۳ رقمی است که به هرکتاب منسوب میشود. از سال ۲۰۰۷ به بعد شابک از ۱۰ رقم به ۱۳ رقم افزایش یافت تا بتوان کتابهای بیشتری را چاپ کرد. خانه کتاب در ایران، مسئول صدور شابک به کتابهاست. در این مرحله چاپ کتاب، ناشر شابک را دریافت کرده و ضمن پر کردن فرم مربوطه، آن را به خانه کتاب ارسال میکند.
مرحله چهارم: دریافت فیپا
فیپا مخفف فهرست نویسی پیش از انتشار بوده و شامل اطلاعاتی است که در پشت صفحه عنوان کتاب چاپ میشود. اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، فیپا را صادر کرده و در اختیار ناشر قرار می دهد. روال کار به این ترتیب است که کتاب (شامل شابک، پرینت کتاب و فایل آن در سی دی و در نهایت فرم تکمیل شده درخواست فهرست نویسی) به کتابخانه ملی ارسال میشود. پس از یک هفته تا ۱۰ روز، فیپا صادر می گردد.
مرحله پنجم: دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
در این مرحله چاپ کردن کتاب، باید محتوای شما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز بگیرد. پرینت کتاب به همراه فایل آن در قالب سی دی و اطلاعات مربوط به فیپا و شابک و همچنین طرح رنگی جلد برای صدور مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال میگردد. معمولا با توجه به موضوع کتاب، مجوز آن بین یک هفته الی ۴ ماه بعد صادر می شود. کتابهای علمی و دانشگاهی معمولاً در کمترین زمان بررسی میشوند اما کتابهای شعر یا با موضوعات حساس ممکن است چند ماه پس از ارسال مجوز را دریافت نمایند. گاهی هم نیاز به اعمال اصلاحاتی در محتوای متن خواهد بود.
مرحله ششم: چاپ و صحافی
از این مرحله به بعد، چاپ کتاب وارد سراشیبی شده و بسیار راحت تر خواهد بود. بعد از دریافت مجوز، کتاب برای چاپ به چاپخانه می رود. برای کتابهای دارای تیراژ بالای ۱۰۰۰ جلد معمولاً از چاپ افست استفاده میشود و برای کتابهای زیر ۱۰۰۰ نسخه معمولاً چاپ دیجیتالی مورد استفاده قرار میگیرد. پس از پایان مراحل چاپ، کتاب صحافی شده و آماده عرضه به بازار می گردد.
مرحله هفتم: ارسال کتاب به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اعلام وصول
در آخرین مرحله چاپ کردن کتاب، ناشر باید ۱۰ نسخه از آن را به وزارت ارشاد ارسال کند تا اعلام وصول شود. پس از آن، عملا کتاب چاپ شده و در بازار توزیع می گردد.