اهمیت برجام برای اروپا

اروپا در سالهای اخیر نتوانست آن طور که باید از برجام بعنوان یکی از دستاوردهای سیاست خارجی خود دفاع کند اما اهمیت برجام برای اروپا باعث شده تا آنها در حال تلاش برای احیای آن باشند.

ذاکرات وین به مرحله نهایی نزدیک شده است مرحله ای که به گفته سید عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره کننده ایران کشورهای عضو باید تصمیم سیاسی بگیرند. جدیت و پیگیری کشورهای اروپایی در این گفت و گوها نشان دهنده اهمیت بالای نتیجه این مذاکرات برای اروپااست.

تلاش‌های اروپا برای به نتیجه رساندن مذاکرات وین بدون تردید بی دلیل نیست. اتحادیه اروپا و دیگر قدرت های امضا کننده برجام بخوبی به ارزش‌ها و منافع مشترک این توافق جهانی واقف هستند. بی‌جهت نیست که جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برجام را معیار سنجش استقلال اروپا می‌داند.

پس از خروج آمریکا از برجام در دوران ترامپ، موضوع برجام اروپا را در وضعیتی قرار داد که مجبور شدند میان استقلال خود و تابعیت از سیاست‌های آمریکا دست به انتخاب بزنند. اروپاییها در این مقطع به طور کجدار و مریز در قبال برجام رفتار کردند.

اگرچه اروپا عملا از سیاستهای تحریمی ترامپ در قبال برجام تبعیت کرد و  وعده و معیدهای اروپا برای تامین منافع برجامی ایران به جایی نرسید. با این حال اروپا همراهی بی چون چرایی هم با ترامپ نکردند ناکامی ترامپ در مجامع بین المللی مانند شورای امنیت و تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران را می توان ناشی از این عدم همراهی کامل اروپا عنوان کرد با این وجود اروپاییها نتوانستند نه به تعهدات برجامی و نه تعهداتی که بعد از خروج آمریکا دادند عمل کنند و سازوکارهایی مانند اینستکس هم عملا ناکارآمد بود و نتیجه و دستاوردی به همراه نداشت.

بازگشت به برجام مهمترین مسئله برای اتحادیه اروپاست

اکنون پس از پایان ششمین دوره مذاکرات در وین، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه اخیر خود تاکید کرده است که  بازگشت به برجام مهم ترین مساله برای اتحادیه اروپا است. جوسپ بورل گفت: مذاکرات هسته‌ای که از اوایل ماه آوریل برای احیای برجام در وین آغاز شد، مذاکرات سختی است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه بازگشت به برجام مهم ترین مساله برای اتحادیه اروپا است، خاطرنشان کرد: امیدواریم که تغییر ریاست جمهوری در ایران و انتخاب رئیسی به جای حسن روحانی تلاش‌ها برای رسیدن به توافق را متوقف نکند و نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران بر روند مذاکرات وین تاثیر نگذارد.

این دیپلمات اروپایی در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که آیا مذاکرات وین در آستانه رسیدن به توافق است، گفت: هنوز مشکلاتی هست اما در حال مذاکره هستیم و انتظار داریم تغییر رئیس دولت در ایران به امکان رسیدن به توافق لطمه نزند.

این در حالی است که همانطور که مقامات ایران بارها بر آن تاکید کردند، تصمیم‌گیری پیرامون برنامه هسته‌ای و مذاکرات در سطوح عالی جمهوری اسلامی اتخاذ می‌شود و تغییر دولت‌ها تاثیری بر موضع ایران نخواهد داشت.

در همین راستا ایران یکی از محورهای عمده اجلاس اخیر وزرای خارجه اتحادیه اروپا بود. در این اجلاس دیپلمات‌های ارشد ۲۷ کشور اروپایی آخرین وضعیت مذاکرات درباره احیای برجام را با نگاه به انتخابات ریاست جمهوری ایران بررسی کردند.

بورل پس از پایان اجلاس گفت: دلیلی ندارد که باور کنم رئیس جمهوری جدید ایران بخواهد موضع متفاوتی در قبال مذاکراتی که به نفع کشور و مردم ایران است اتخاذ کند. اما باید ببینیم چه پیش می‌آید.

نگرانی اروپایی ها درباره روابط میان ایران و غرب

اروپایی‌ها به رغم تاکید مقام‌های جمهوری اسلامی نگرانند که تغییر رئیس جمهوری ایران بر سرنوشت برجام و همچنین آینده روابط میان ایران و غرب تاثیر بگذارد.

بخش دیپلماتیک اتحادیه اروپا ابزار اجرایی سیاست خارجی مشترک اروپا است و جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ظیفه دارد که ایده‌ها و خواسته های سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به دنیا معرفی کند. سرویس خارجی اروپا در سال‌های اخیر تصمیم گرفته هویت مستقلی در مقابل آمریکا داشته باشد و آنچه که اکثریت کشورهای اروپایی برای ثبات، امنیت و توسعه در نظردارند را اجرایی کند. دیپلماسی اروپایی تمایل دارد که نقش میانجی را در بحران های بین المللی ایفا کند.

مذاکرات وین و توافق با ایران پس از خروج یکجانبه دولت ترامپ از این توافق گام موثری در معرفی روش اروپایی در دیپلماسی و مذاکره است. احیای توافق هسته ای با ایران می تواند دستاوردی مهم و بزرگ برای دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا معرفی شود.

چندی پیش پیتر استانو، نماینده دستگاه سیاست خارجی اروپا در پاسخ گفت: ‌دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام و مذاکرات احیای برجام، همچنان متعهد است که هر کاری را که ممکن است انجام دهد تا این توافق دوباره به روند عادی برگردد.