تلویزیون های جیوه دار، مهمان ناخوانده‌ای هستند که شاید سال‌هاست در خانه شما جا خوش کرده‌اند، بی‌آن‌که بدانید چه خطراتی در دل آنها پنهان است. شاید تعجب کنید، اما بسیاری از مدل‌های قدیمی‌تر تلویزیون، به‌خصوص LCDهایی که پیش از سال ۲۰۱۲ تولید شده‌اند، حاوی مقداری جیوه در ساختار نوردهی خود هستند. جیوه، این فلز سنگین و سمی، با وجود کاربردهای صنعتی، می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت انسان و محیط زیست باشد؛ آن‌هم درست در دل وسیله‌ای که هر روز مقابلش می‌نشینید.
در این مقاله، با بررسی تاریخچه استفاده از جیوه در صنعت نمایشگر، تکنولوژی‌های مختلف و راه‌های تشخیص تلویزیون های حاوی جیوه، به این سؤال پاسخ می‌دهیم.
تلویزیون های جیوه دار کدامند؟
برای پاسخ به سوال شما، جدول زیر شامل برندها و مدل‌های معروف تلویزیون‌های حاوی جیوه را با توجه به اطلاعات موجود از تلویزیون‌های قدیمی که در ساختار آنها از جیوه برای نوردهی استفاده می‌شد، فراهم کرده‌ام. لازم به ذکر است که این تلویزیون های جیوه دار بیشتر شامل مدل‌های قدیمی LCD و برخی از تلویزیون‌های CRT می‌شوند و برندهایی که در آن زمان از این فناوری استفاده کرده‌اند، در این دسته قرار می‌گیرند.
برند
مدل‌ها و سری‌ها
دسته‌بندی
سونی
سری XBR LCD (مدل‌های قبل از ۲۰۱۲)
LCD
سامسونگ
سری LCD 7000 تا ۸۰۰۰ (قبل از ۲۰۱۲)
LCD
ال‌جی
مدل‌های LCD سری ۵۰ و ۶۰ قبل از ۲۰۱۲
LCD
شارپ
مدل‌های LCD قدیمی (قبل از ۲۰۱۲)
LCD
فیلیپس
مدل‌های LCD سری ۴۰۰۰ و ۵۰۰۰
LCD
پاناسونیک
مدل‌های LCD و Plasma قدیمی
LCD و Plasma
هیولت پاکارد
مدل‌های قدیمی LCD
LCD
کنون
مدل‌های CRT قدیمی
CRT
برندهای مدرن مانند سامسونگ، ال‌جی، سونی و دیگر برندهای مطرح در حال حاضر دیگر از جیوه در ساختار تلویزیون‌های جدید خود استفاده نمی‌کنند و به جای آن از فناوری‌های سازگار با محیط زیست مانند LED و OLED بهره می‌برند.
قیمت جیوه در تلویزیون های حاوی جیوه
جیوه به‌عنوان یک فلز نادر و با ویژگی‌های خاص، در گذشته در تلویزیون‌ها و دیگر لوازم الکترونیکی استفاده می‌شد. به دلیل کاربردهای ویژه‌ای که این فلز در صنایع مختلف دارد، قیمت آن بالا بوده است. جیوه علاوه بر اینکه در تلویزیون‌های قدیمی برای ایجاد رسانایی استفاده می‌شد، در سلاح‌های هسته‌ای، فشارسنج‌ها، دماسنج‌ها و سایر تجهیزات صنعتی نیز به‌کار می‌رفت.
با این حال، به دلیل خطرات سلامتی و زیست‌محیطی ناشی از جیوه، استفاده از آن در تلویزیون‌ها و بسیاری از محصولات دیگر ممنوع شده است. در گذشته، تلویزیون‌های قدیمی و دستگاه‌هایی که حاوی جیوه بودند، به دلیل ویژگی‌های خاص این فلز، قیمت بالاتری داشتند.
میزان جیوه در تلویزیون های حاوی جیوه چقدر است؟
میزان جیوه به‌کاررفته در تلویزیون‌های LCD وابسته به اندازه و مدل دستگاه است، اما به طور میانگین، تلویزیون‌های ۱۵ تا ۲۴ اینچی حدود ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم جیوه دارند. مدل‌های متوسط با سایز ۲۵ تا ۳۵ اینچ ممکن است تا ۴۰ میلی‌گرم جیوه داشته باشند، و در مدل‌های بزرگ‌تر از ۴۰ اینچ، این عدد گاهی به ۱۰۰ میلی‌گرم هم می‌رسد. شاید این اعداد در نگاه اول زیاد به نظر نرسند، اما باید بدانید که تنها یک گرم جیوه می‌تواند میلیون‌ها لیتر آب را آلوده کند. بنابراین حتی مقدار کم آن در محیط خانه یا طبیعت نیز می‌تواند خطرناک باشد.
خطرات تلویزیون های جیوه دار چیست؟
جیوه یک فلز سنگین بسیار سمی است که اگر وارد بدن انسان شود یا در محیط زیست پخش شود، می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری داشته باشد. تماس با جیوه یا بخار آن می‌تواند منجر به آسیب به سیستم عصبی، مشکلات کلیوی، اختلال در رشد جنین، آلرژی‌های تنفسی و مشکلات پوستی شود. از طرف دیگر، ورود جیوه به منابع آبی و خاک می‌تواند باعث آلودگی شدید زیست‌محیطی شود و چرخه طبیعی را بر هم بزند. به همین دلیل است که مدیریت صحیح تلویزیون های جیوه دار بسیار مهم است و نباید آنها را مانند زباله‌های معمولی دور انداخت.
تلویزیون‌های مدرن هم جیوه دارند؟
پاسخ ساده این است: خیر. با پیشرفت فناوری و تغییر ساختار نوردهی در تلویزیون‌ها، استفاده از جیوه به‌طور کامل کنار گذاشته شده است. تلویزیون‌هایی که از سال ۲۰۱۲ به بعد تولید شده‌اند، معمولاً از تکنولوژی LED برای نور پس‌زمینه استفاده می‌کنند که فاقد جیوه است. همچنین در مدل‌های پیشرفته‌تر مانند OLED یا QLED و Mini LED، به‌طور کامل از ساختارهای جدید و بدون فلزات سمی بهره گرفته شده است. بنابراین، اگر تلویزیون شما دارای برچسب LED یا OLED است و در چند سال اخیر خریداری شده، نیازی به نگرانی درباره وجود جیوه در آن ندارید.
چگونه تلویزیون های جیوه دار را ایمن بازیافت کنیم؟
اگر متوجه شدید که تلویزیون شما در دسته تلویزیون های جیوه دار قرار دارد، مهم است که آن را به درستی دفع یا بازیافت کنید. اولین نکته این است که از شکستن یا باز کردن خودسرانه آن خودداری کنید، زیرا ممکن است بخار جیوه آزاد شود. سپس، تلویزیون های حاوی جیوه را به مراکز رسمی بازیافت لوازم الکترونیکی تحویل دهید. این مراکز با استفاده از تجهیزات تخصصی، ابتدا بخش‌های الکترونیکی و فیزیکی دستگاه را جدا کرده و سپس با روش‌های صنعتی مانند تقطیر یا فیلتر حرارتی، جیوه را استخراج و ذخیره‌سازی می‌کنند. بازیافت ایمن علاوه بر حفظ محیط زیست، منابع کمیاب را نیز به چرخه تولید بازمی‌گرداند.
بله، جیوه استخراج‌شده می‌تواند در صنایع خاصی دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال در ساخت برخی تجهیزات پزشکی، دماسنج‌های صنعتی، فشارسنج‌ها یا باتری‌های خاص، جیوه هنوز هم به‌صورت کنترل‌شده و محدود استفاده می‌شود. همچنین در برخی کارخانه‌های خاص، جیوه به‌عنوان ماده واسطه در تولید یا پردازش‌های شیمیایی به‌کار می‌رود. این استفاده‌ها، تحت نظارت‌های سخت‌گیرانه بهداشتی و صنعتی انجام می‌گیرد.
چرا تلویزیون‌های قدیمی حاوی جیوه هستند؟
تلویزیون‌های LCD قدیمی که از لامپ‌های CCFL برای نوردهی استفاده می‌کنند، حاوی مقادیر مختلفی از جیوه هستند. این لامپ‌ها برای تولید نور سفید از جیوه در حالت بخار استفاده می‌کنند. بنابراین، تلویزیون‌هایی که قبل از سال ۲۰۱۲ تولید شده‌اند، معمولاً شامل این عنصر سمی هستند. این تلویزیون های جیوه دار، به‌ویژه مدل‌های قدیمی‌تر پاناسونیک، می‌توانند با مشکلاتی مانند خطرات سلامتی و آسیب به محیط‌زیست مواجه شوند.
اگر تلویزیون پاناسونیک قدیمی شما به هر دلیلی خراب شده باشد و نیاز به تعمیر داشته باشد، توصیه می‌شود که برای تعمیرات تلویزیون پاناسونیک به یک متخصص مجرب مراجعه کنید. تکنولوژی‌های قدیمی‌تر ممکن است نیاز به مهارت خاصی برای تعمیر داشته باشند که تنها متخصصان باتجربه می‌توانند از عهده آن برآیند.
چرا استفاده از جیوه در تلویزیون متوقف شد؟
استفاده از جیوه در تلویزیون‌ها به دلیل خطرات بهداشتی و زیست‌محیطی متوقف شد. جیوه یک فلز سمی است که می‌تواند از طریق پوست یا تنفس وارد بدن شود و باعث آسیب به سیستم‌های تنفسی و کلیوی گردد. علاوه بر این، این فلز می‌تواند باعث ایجاد حرارت بالا در دستگاه شود که به قطعات داخلی تلویزیون آسیب می‌زند. همچنین، جیوه به راحتی در محیط زیست منتشر می‌شود و می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی خاک و آب داشته باشد. به همین دلیل، سازندگان تلویزیون‌ها از مواد ایمن‌تری مانند مس و طلا استفاده کردند که علاوه بر ایمنی بیشتر، کارایی بالاتری دارند.
آیا تلویزیون من جزو تلویزیون های جیوه دار است؟
اگر تلویزیون شما از نوع LCD است، تکنولوژی LED ندارد، و تاریخ ساخت آن مربوط به قبل از سال ۲۰۱۲ است، به احتمال زیاد در دسته تلویزیون های جیوه دار قرار می‌گیرد. در این صورت، بهترین اقدام این است که از نگهداری طولانی‌مدت یا دفع نادرست آن پرهیز کرده و آن را به مرکز معتبر بازیافت بسپارید. استفاده از تلویزیون‌های جدیدتر مانند LED، OLED یا QLED نه تنها از نظر کیفیت تصویر بهتر هستند، بلکه از نظر سلامت و زیست‌محیطی نیز گزینه‌های ایمن‌تری به شمار می‌آیند.
اگر به دنبال تلویزیون جدید هستید، برندهایی مثل پاناسونیک مدل‌هایی را تولید کرده‌اند که از تکنولوژی LED و OLED استفاده می‌کنند و هیچ‌گونه جیوه‌ای در ساختار آنها به‌کار نمی‌رود. راهنمای خرید تلویزیون پاناسونیک یکی از بهترین روش‌ها برای انتخاب تلویزیون‌هایی است که از تکنولوژی‌های پیشرفته بدون استفاده از جیوه بهره می‌برند.
