کتابخانه سبز چیست؟

به طور کلی کتابخانه سبز، فضایی است که تمامی المان های آن، از ساختمان گرفته تا موارد اطلاعاتی و فرهنگی و … همگی سبز هستند؛ یعنی سازگار با محیط زیست. اما آیا منظور از کتابخانه سبز، ساختمانی سبز رنگ یا درخت کاری شده است؟ کتابخانه های سبز چه ویژگی هایی دارند؟ در ادامه با این مفهوم بیشتر آشنا خواهیم شد.

تعریف کتابخانه سبز

بر اساس تعریف لغتنامه آنلاین کتابخانه و علم اطلاعات، کتابخانه های سبز، دو هدف اصلی را دنبال می کنند؛ کاهش تاثیر منفی بر محیط زیست طبیعی و افزایش کیفیت محیط داخلی. در ساختمان کتابخانه های سبز، از مصالح طبیعی استفاده شده و تلاش می گردد که کمترین آسیب را به محیط زیست برساند. به عنوان مثال، حفاظت از منابعی همچون آب، انرژی و کاغذ در این ساختمان ها بسیار مهم است و طراحی بر این اساس انجام می گردد. همچنین ساختمان یک کتابخانه سبز، به سیستم های پیشرفته دفع زباله، بازیافت و … مجهز می شود. حتی در بخش های خدمات، فعالیت ها، رویدادها، منابع و پروژه های مرتبط با محیط زیست هم کتابخانه های سبز، پیشتاز هستند.

المان های کتابخانه سبز‌

مهم ترین المان در ساخت کتابخانه سبز، ساختمان آن است. سازه ای که طراحی، ساخت، نوسازی و کارکرد آن به گونه ای است که منجر به استفاده موثر از منابع می شود. منابع و روش ساخت نیز به گونه ای انتخاب و اجرا می شوند که کمترین آسیب را به محیط زیست برسانند.

استفاده از انرژی در این ساختمان ها به گونه ای است که موجب استفاده بهینه از منابع تجدید پذیر می شود. کاهش تولید دی اکسید کربن، دیگر مسئله مهمی است که در انتخاب محل ساخت کتابخانه های سبز مورد توجه قرار دارد. به دلیل استفاده از سیستم های روشنایی، تهویه هوا، گرمایش، سرمایش و تجهیزات داخلی مناسب، نصب صفحات خورشیدی یا سیستم زمین گرمایی، استفاده از سیستم های تصفیه آب، پنجره های دو جداره، استفاده از سیفون در دستشویی ها و موارد دیگر، ساختمان و دیگر المان های کتابخانه سبز، کاملا سازگار و در خدمت حفظ محیط زیست می باشد.

کتابخانه های سبز در ایران

به طور کلی کتابخانه سبز در برخی از مناطق جهان ساخته شده اند و هنوز دنیا متوجه اهمیت ساخت چنین کتابخانه هایی نشده است. در کشور ما نیز تاکنون اقدامی در راستای ساخت کتابخانه سبز انجام نشده است. البته  به گفته یکی از خبرگزاری ها، به زودی عملیات ساخت یک کتابخانه سازگار با محیط زیست در استان مازندران زده خواهد شد. اما معلوم نیست که این طرح تا چه حد جدی است و آیا منابع و بودجه مورد نیاز به آن اختصاص یافته است یا خیر. با این حال امید داریم با توجه به این که کشور ما یکی از مناطق غنی از نظر منابع معدنی در جهان است، هرچه زودتر شاهد ساخت کتابخانه های سبز در آن باشیم. با این کار شاید بتوان تا حدی از هدررفت منابع و فضای سبز جلوگیری کرده و فرهنگ استفاده بهینه از این منابع ارزشمند را هرچه بیشتر نهادینه کرد.