ارزانترین و گران ترین شهرهای ایران با توجه به آمار بدست آمده، در گران ترین شهرهای ایران، هزینه‌ی مسکن حدود ۶۰ درصد از درآمد افراد را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که در شهرهای دیگر و ارزان‌تر ایران، این مقدار به ۲۰ درصد نیز می‌رسد. همچنین، قیمت ملک در ایران بسیار متغیر است و تحت تأثیر عواملی مانند استان، شهر، محله، خیابان، کوچه و در نهایت خود ساختمان قرار می‌گیرد.
با توجه به آمارهای منتشر شده، در سال ۱۴۰۱ و با وضعیت اقتصادی رایج کشور که هزینه‌های زندگی را افزایش داده است، تهران همچنان جایگاه برتری را در بین شهرهای ایران دارد. هزینه‌های مربوط به استفاده از امکانات، حمل و نقل، خوراک و پوشاک در تهران نه تنها نسبت به شهرهای دیگر ایران بلکه نسبت به برخی کشورهای دیگر نیز بیشتر است. بر اساس آمارهای منتشر شده، هزینه‌ی زندگی در تهران تقریباً نصف هزینه‌ی زندگی در نیویورک است. به ترتیب، گرانترین شهرهای ایران عبارتند از:
گران ترین شهرهای ایران
۱. تهران
بیش از دو قرن است که تهران به‌عنوان پایتخت ایران شناخته می‌شود و این باعث شده تهران جایگاه ویژه‌ای در کشورمان داشته باشد. عوامل زیادی باعث شده‌اند که جمعیت زیادی در تلاش برای زندگی در این شهر باشند، از جمله موقعیتهای شغلی فراوان و امکانات رفاهی زیاد. برای یافتن شغل مناسب و داشتن امکانات رفاهی بهتر، تعداد زیادی از ساکنین سایر شهرها به تهران مهاجرت می‌کنند. با توجه به شرایط و امکانات رفاهی سطح بالا، تهران از نظر هزینه‌های زندگی، گرانترین شهر ایران شناخته می‌شود و بیشترین قیمت ملک نیز در این شهر دیده می‌شود.
اصفهان، به دلیل جذابیت گردشگری، از بین شهرهای گران تر ایران در رتبه بالاتری قرار دارد. همچنین، با داشتن کارخانه‌های معروفی مانند ذوب آهن و فولاد مبارکه، به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور شناخته می‌شود. این شهر، به دلیل فعالیت‌های صنعتی و گردشگری، فرصت‌های شغلی خوبی را در اختیار مردم قرار می‌دهد. به علاوه، اصفهان تسهیلات رفاهی و خدمات مناسبی را برای ساکنین خود فراهم می‌کند.
۳. کرج
بعد از اصفهان، شهر همجوار تهران یعنی شهر کرج، جزء شهرهای گران ایران محسوب می‌شود. این شهر به دلیل نزدیکی به تهران و راحتی وصول به شهر تهران، قیمت مسکن نسبتا بالا در آن مشاهده می‌شود. بسیاری از افرادی که در تهران کار می‌کنند، در کرج سکونت دارند. همچنین، کرج از آب و هوای بهتر و ترافیک کمتری نسبت به تهران برخوردار است.
۴. مشهد
شهر مشهد به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا، جاذبه‌ای برای گردشگران است و این باعث شده که امکانات رفاهی مناسبی در این شهر ایجاد شود. با این حال، قیمت ملک در مشهد نسبت به شهرهای دیگر ایران نسبتاً بالاست. همچنین، در مشهد تعدادی هتل بسیار عالی و با کیفیت وجود دارند که بیشتر از سایر بناها، برای اقامت در شهر مشهد مناسب هستند.
۵. تبریز
تبریز به دلیل نقش پایتختی که در گذشته داشته، از همیشه مورد توجه بوده است. این شهر یک شهر توسعه یافته است که امکانات رفاهی فراوانی دارد و با این وجود قیمت مسکن در آن بسیار بالاست. همچنین، آب و هوای خوب و پاک تبریز یکی از ویژگی های مهم این شهر است.
۶. شیراز
یکی دیگر از شهرهای ایران که سطح امکانات رفاهی در آن نسبتاً بالاست، شیراز است. این شهر به دلیل دربرداشتن آثار تاریخی متعدد و ارزشمند، توریست‌های زیادی را به سمت خود جذب می‌کند.
ارزانترین شهرهای ایران
عوامل مختلفی از جمله میزان معاملات، امکانات، قیمت زمین و موقعیتهای شغلی بر روی قیمت مسکن در یک شهر تأثیر می‌گذارند. قیمت مسکن در ارزانترین شهرهای ایران نسبت به گرانترین شهرها بسیار متفاوت است. البته موارد زیر بیشتر در حوزه مسکن است و ممکن است در بسیاری از موارد، هزینه زندگی در شهرهای ارزان با هزینه زندگی در تهران برابری کند. یکی از کارشناسان مسائل اقتصادی در این مورد می‌فرماید: استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، سمنان و کیش با اینکه از نظر مسکن در زمره شهرهایی هستند که قیمت پایینی دارند، اما در مورد هزینه‌های زندگی با تهران برابری می‌کنند. تفاوت قیمت در ارزانترین شهرهای ایران بسیار کم است و ممکن است تفاوتی در ترتیب آنها ایجاد کند. ارزانترین استان‌های از نظر هزینه‌های زندگی شامل موارد زیر هستند:
استان قم
استان کرمان
استان خراسان جنوبی
استان آذربایجان غربی
ارزانترین شهرهای ایران از نظر مسکن شامل شهرهای زیر است:
خرم آباد
ایلام
بیرجند
کرمان
یاسوج
بوشهر
میانگین قیمت هر متر مربع در شهرهای مذکور، کمتر از نصف میانگین قیمت در تهران است. علاوه بر این، در برخی از این شهرها میانگین قیمت به حدود یک نهم میانگین قیمت در تهران می‌رسد.
