بدون شک ازدواج یکی از رسوم و عقاید مهم در دین اسلام و در میان مردم ایران و مسلمانان جهان به شمار می آید. به همین جهت آشنایی با انواع ازدواج و تفاوت های آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به طور کلی عقد نکاح را می توان از مهم ترین عقود، در روابط میان افراد دانست. عقد نکاح، میان زن و مرد منعقد می شود و آن ها را به زوجیت یکدیگر در می آورد. در قانون مدنی، به پیروی از منابع فقهی شیعه، دو نوع از عقد نکاح یا ازدواج به رسمیت شناخته شده است که شامل ازدواج دائمی و موقت می باشند. این دو نوع ازدواج، علی رغم این که شباهت هایی با یکدیگر دارند و سبب ایجاد رابطه زوجیت، میان زن و مرد می شوند، در برخی از موارد ممکن است از نظر حقوقی داری وجوه متفاوتی نیز باشند. از این رو در این مطلب قصد داریم تا به بررسی دقیق ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی بپردازیم.
تفاوت های اصلی در ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی
به نقل از پایگاه خبری دخالت در نظام حقوقی ما ازدواج به دو شکل می تواند، صورت بگیرد که شامل نکاح دائم و موقت می باشد. بر خلاف عقد دائم ، ازدواج موقت، برای مدت به خصوص و محدود، منعقد می گردد که زوجین، باید ضمن عقد موقت یا صیغه، این مدت را مشخص نمایند و همین امر، سبب می شود که عقد دائم از عقد موقت، متمایز گردد. عقد موقت، علاوه بر شرایط صحت عمومی قرارداد ها برای اینکه به شکل صحیح منعقد شود باید در آن مدت و مهریه تعیین گردد. طرق انحلال نکاح در عقد دائم و موقت یکسان نبوده و طلاق اختصاص به نکاح دائم و بذل مدت مختص به نکاح موقت است. بنابراین، فرق ازدواج دائمی با صیغه محرمیت متنوع می باشد.
یکی دیگر از مهم ترین تفاوت های ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی را می توان شامل موضوعاتی همچون، لزوم تعیین مدت در عقد دائم و موقت ، تعیین مهریه در عقد دائم و موقت ، نفقه زن در عقد دائم و موقت ، جدایی زوجین در عقد دائم و موقت ، عده زن در عقد موقت و دائم و ارث زوجین در عقد دائم و موقت دانست.
تعیین مدت در ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی
بدون شک یکی از مهم ترین تفاوت ها در ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی مربوط به تعیین مدت در این دو نوع از ازدواج می شود. اولین فرق ازدواج دائمی با صیغه محرمیت، در لزوم تعیین مدت می باشد.
برای بررسی دقیق این موضوع به نکات زیر توجه نمایید:
- تعیین مدت در ازدواج موقت: مطابق ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی نکاح، وقتی منقطع است که برای مدت معینی، واقع شده باشد. نکاح موقت، علاوه بر شرایط صحت عمومی قراردادها، برای آنکه به صورت صحیح منعقد شود، نیاز به دو شرط اساسی برای صحت دارد که یکی از آن ها، لزوم تعیین مدت می باشد.
- تعیین مدت در ازدواج دائم : بر خلاف عقد موقت، در نکاح دائم، تعیین مدت از شرایط صحت این عقد نبوده و این عقد، به صورت دائم و همیشگی جاری شده است؛ مگر اینکه خود طرفین بخواهند از هم جدا شوند.
تعیین مهریه در ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی
تعیین مهریه یکی دیگر از نکات مهم در بررسی تفاوت های ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی محسوب می شود.
تفاوت مهریه در عقد موقت و دائم ، به شرح زیر می باشد:
- تعیین مهریه در عقد دائم : به موجب ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی اگر در نکاح دائم، مهر ذکر نشده یا عدم مهر، شرط شده باشد نکاح، صحیح است و طرفین می توانند بعد از عقد، مهر را معین کنند و اگر قبل از تعیین مهر معین، بین آن ها نزدیکی واقع شود، زوجه، مستحق مهرالمثل خواهد بود. بنابراین، با توجه به این ماده قانونی، تعیین مهریه در هنگام انعقاد عقد نکاح دائم، از شرایط صحت این عقد نمی باشد.
- تعیین مهریه در عقد موقت : به موجب ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی در نکاح موقت، عدم مهر در عقد، این نوع ازدواج را رسمی نمی کند. بنابراین، یکی از شروط صحت عقد نکاح موقت، تعیین مهریه می باشد. این در حالی است که چنین الزامی برای مهر، در عقد دائم وجود ندارد.
نفقه زن در عقد دائم و موقت؛ عاملی مهم در بررسی تفاوت های ازدواج دائمی و موقت
نفقه یکی از حقوقی به شمار می آید که مرد در ازای محبت همسر خود باید به آن بدهد. اما نکته مهم درباره نفقه این است که در ازدواج های دائم و موقت ارائه این موضوع به شکل و میزان متفاوتی داده می شود.
نکات مهم در نفقه زن در ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی به شرح زیر می باشد:
- نفقه زن در عقد دائم : به موجب ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم، نفقه زن به عهده شوهر است. بنابراین، یکی از تکالیفی که به موجب عقد نکاح، بر عهده شوهر قرار می گیرد، نفقه می باشد. نفقه، شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، لباس، غذا و مواردی از این قبیل می باشد.
- نفقه زن در عقد موقت: بر اساس ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی در عقد انقطاع، زن، حق نفقه ندارد مگر، این که شرط شده یا آن که عقد، مبنی بر آن جاری شده باشد. بنابراین، به موجب این ماده قانونی، در عقد موقت برخلاف عقد دائم، مرد، تکلیف به پرداخت نفقه ندارد؛ ولی در خصوص آن که آن ها در رابطه با پرداخت نفقه شرط کنند و یا عقدی در خصوص پرداخت نفقه منعقد کنند، مانعی وجود ندارد.
نکات اعلام شده بخشی کوچکی از بررسی تفاوت های ازدواج دائمی و موقت از نظر حقوقی هستند. اما این تمام ماجرا نیست زیر در این زمینه قوانین و تبسره های متعددی وجود دارند. به همین دلیل توصیه می شود تا جهت کسب اطلاعات تکمیلی از یک فرد متخصص کمک بگیرید.
