۵۰ سال خاطره گردی با قلب تئاتر ایران

تئاتر شهر از دیروز تا امروز

مگر می شود تهران گردی کرد و سمت تئاتر شهر نرفت؟ این ساختمان زیبا با معماری ویژه و خیره کننده، خاطرات قریب به ۵۰ سال زندگی شهر تهران را در سینه دارد. بزرگان بسیاری در تماشاخانه های تئاتر شهر نمایش اجرا کرده اند و چه نمایش نامه ها که در این ساختمان روی صحنه نرفتند… .

آیا می دانید تئاتر شهر چند سال پیش و توسط چه کسی ساخته شد؟ چند تماشاخانه دارد؟ چه کسی نقشه ای به این زیبایی برای این بنا کشیده است؟ تیاتر شهر، نه تنها قلب تپنده تئاتر ایران است، بلکه یک اثر تاریخی و فرهنگی مهم نیز تلقی می شود. پس با ما باشید تا کمی با یکی از نمادهای مهم شهر تهران و تاریخچه آن آشنا شویم.

تئاتر شهر کجای تهران است؟

سازندگان تئاترشهر، درنظر داشتند که این تماشاخانه در مرکز شهر تهران آن روزگار ساخته شود. چهارراه پهلوی سابق (ولیعصر فعلی) بهترین مکان برای اجرای این هدف بود. این مکان در روزگاران دور، با نام کافه شهرداری هم شناخته میشد و تهرانی ها از آن به عنوان یک تفرجگاه استفاده می کردند. غروب پنجشنبه و جمعه، چهارراه پهلوی میزبان سیل عظیم خانواده هایی بود که برای تماشای سیرک به آنجا می رفتند.

حتی سرمایه گذاران خارجی قصد داشتند یک هتل چهارصد اتاقه در این مکان بنا کنند که البته تقدیر با ما یار بود تا بجای هتل، تئاتر‌ شهر زیبا را آنجا ببینیم. برای بازدید از این مجموعه می توانید از طریق مترو، اتوبوس های BRT و یا وسایل دیگر، به چهارراه ولیعصر بروید. خیابان های انقلاب و ولیعصر هم گزینه های خوبی برای یک پیاده روی دلچسب هستند که آخرش به تئاتر شهر ختم شود.

طراحی و ساخت تئاتر شهر

در سال ۱۳۴۶، پروژه ساخت تئاتر شهر آغاز شد. مهندس علی سردار افخمی، یکی از شاگردان هوشنگ سیحون، طرح اولیه این بنا را با الهام از برج طغرل ارائه داد. پس از قریب به ۵ سال و در تاریخ شنبه هفتم بهمن ماه سال ۱۳۵۱، این پروژه به پایان رسید و یک ساختمان متفاوت و زیبا به چهارراه پهلوی آن روزگار اضافه شد.

مساحت بستر طرح تئاترشهر۳۰۰۰ متر مربع ، و مساحت زیربناى این مجموعه ۵۶۰۰ متر مربع است که با توجه به پلان دایره اى شکل این بنا، قطر تقریبى بدنه ی آن ۳۴ متر و ارتفاع این بنا ۱۵ متر است. اداره تئاتر شهر در آن زمان به مجموعه “جشن هنر شیراز” سپرده شد و سپس رادیو و تلویزیون ملی ایران “صدا و سیمای امروز”، اداره آن را بر عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم وزارت فرهنگ و هنر که به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تغییر نام داد، عهده دار نگهداری و مدیریت این مجموعه شد.

تماشاخانه های تئاتر‌ شهر

تئاتر‌ شهر در ابتدا یک تماشاخانه اصلی داشت و تماشاخانه چهارسو نیز در آن وجود داشت. اما به مرور سالن های دیگری هم به این مجموعه اضافه شدند تا امروز، تئاتر شهر را با پنج تماشاخانه اصلی، چهارسو، قشقایی، سایه و کارگاه نمایش یا پلاتو اجرا بشناسیم.

کافه تریای تئاترشهر

اهالی تئاتر به خوبی با کافه تریای تئاتر‌ شهر آشنایی دارند و خاطرات زیادی را در آن از سر گذرانده اند. در آغاز فعالیت تئاترشهر، کافه تریای اصلی فعال بود و کافه تریای چهارسو از دهه ی ۷۰ فعال شد. کافه تریای اصلی تئاترشهر در آغاز کار خود نیز تحت اجاره افراد قرار داشت اما با این شرط اجاره داده می شد که رعایت حال مخاطب تئاترشهر را داشته باشد و قیمت محصولات افزون بر قیمت بیرون از تئاترشهر نباشد.

یک ویترین شیشه ای در این کافه وجود دارد که چند دست لباس نفیس در آن به نمایش گذاشته شده بود. در زمان مدیریت حسین پاکدل، عزت اله انتظامی این لباس ها را به تئاترشهر اهداء کرد ولی متاسفانه بعدها مفقود شدند! تئاتر شهر یک نماد ملی است که بخشی از تاریخ هنر این مرز و بوم در آن رقم خورده است. امیدواریم با حفظ و نگهداری این بنا و اجزا و ارکان آن، قلب تئاتر ایران را هرچه باشکوه تر به نسل های آینده تحویل دهیم.