بیوگرافی فروغ فرخزاد؛ از ازدواج و رابطه عاشقانه تا مرگی پیش بینی شده

نوشته ای برای بزرگداشت فروغ فرخزاد در سالروزی که او تبدیل به دانه های برف شد.

و این منم

زنی تنها

در آستانه فصلی سرد

در ابتدای درک هستی آلودهٔ زمین

و یأس ساده و غمناک آسمان

و ناتوانی این دست‌های سیمانی

 زنی در خیابان قدم می زند وعابرین دم کرده، بی تفاوت از کنارش عبور می کنند، درون او سرما زوزه می کشد و دندان هایش  همچون دو کوه یخی به هم دیگر می خورند، دستان سردش  را به دور خود می پیچد تا  تنهایی اش را محکم در آغوش بگیرد.

من سردم است

من سردم است و انگار هیچوقت گرم نخواهم شد

اینکه جهانت شبیه قطب شمال و خانه ها برایت شبیه سرد خانه باشد، در تقویم زمستان تمام نشود  و سراسر بر روی شانه هایت برف ببارد، آن ذره ی بلورین و شکننده که آخر تو را در ظهیرالدوله زیر خود دفن کند.

جهان فروغ عصر یخبندان بود و غم‌هایش همچون دانه‌های بلورین برف

 در دوره ای که زبان شاعران حماسی و پر طپش بود، فروغ درمیان صداهای بلند آمد و از چیز دیگری سخن گفت، از زنانگی، در تاریخ ادبیات ما زن مثل یک حفره است که گاهی معشوقه ی ما شده است، گاهی دسیسه کرده است و … اما هرگز او را نمیشناسیم  و همیشه عشق های مردانه، جنگ های مردانه، فلسفه های مردانه و…  از تاریخ هر آنچه که به چشم می خورد مردانه است.

اما فروغ بیش از هرچیز دیگری زن بود و از زن گفت تا ما مرد ها یک بار که شده سپر و شمشیر خود را کنار بگذاریم از نگاه زن ها  به جهان نگاه کنیم و بفهمیم گریستن در خلوت آشپزخانه سخت تر از  گریستن در انفرادی زندان هاست وقتی زندان بانت همسر و قاضی چشمان مردم باشد.

و اینکه زن چقدر خود واقعیش را پنهان می کند در جامعه ی پر از سنت و قضاوت، چه عشق های ناگفته ی در سینه ی شان مانده و چه همسر هایی که غریبه بودند با دلهایشان.

بیوگرافی فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد با نام کامل فروغ الزمان فرخ زاد در ظهر ۸ دی ماه ۱۳۱۳ برابر با ۲۹ دسامبر ۱۹۳۴ در خیابان معزالسلطنه کوچه خادم آزاد در محلهٔ امیریه تهران متولد شد. پدرش سرهنگ محمد فرخزاد اهل تفرش و مادرش توران وزیری تبار اهل کاشان بود. فروغ فرزند چهارم توران وزیری تبار و سرهنگ محمد فرخ زاد است. از دیگر اعضای خانواده او میتوان برادرش، فریدون فرخ زاد و خواهر بزرگترش، پوران فرخ زاد را نام برد. در بعضی منابع تولد فروغ فرخزاد ۱۵ دی ماه ثبت شده است ولی پوران فرخ زاد شاعر، نویسنده، پژوهشگر و خواهر بزرگتر فروغ چندی پیش اعلام کرد فروغ روز هشتم دی ماه متولد شده و از اهل تحقیق خواست تا این اشتباه را تصحیح کنند. پوران فرخزاد ۱۴ بهمن ۱۳۱۰ در تهران متولد شد و ۹ دی ماه ۱۳۹۵ درگذشت.

ازدواج فروغ فرخزاد با پرویز شاپور

فروغ فرخزاد در سال ۱۳۳۰ با یکی از بستگان مادرش به نام پرویز شاپور طنزپرداز ایرانی ازدواج کرد. پرویز حدود یازده سال از فروغ بزرگتر بود و خانواده های آن دو با ازدواجشان مخالف بودند. فروغ فرخزاد چندی بعد به علت شغل همسرش به اهواز رفت و این ایام بود که او به دنیای شعر روی آورد و بعضی از سروده هایش در مجله خواندنی ها به چاپ رسید. حاصل ازدواج فروغ فرخزاد و پرویز شاپور یک پسر به نام کامیار شاپور (کامی) بود. کامیار شاپور در ۲۹ خردادماه ۱۳۳۱ متولد شد و ۲۵ تیر ۹۷ درگذشت. حاصل این ازدواج سال ۱۳۳۴ به علت اختلافات خانوادگی به جدایی انجامید و فروغ فرخزاد از دیدار تنها فرزندش محروم ماند .

سفر فروغ فرخزاد به اروپا

پس از جدایی از شاپور، فروغ فرخزاد، برای گریز از هیاهوی روزمرگی، زندگی بسته و یکنواخت روابط شخصی و محفلی، به سفر رفت. او در این سیر و سفر، کوشید تا با فرهنگ اروپا آشنا شود. با آنکه زندگی روزانه اش به مشقت می گذشت، به تئاتر و اپرا و موزه می رفت. او در این دوره زبان ایتالیایی، فرانسه و آلمانی را آموخت. سفرهای فروغ فرخزاد به اروپا و آشنایی اش با فرهنگ هنری و ادبی اروپایی، ذهن او را باز کرد و زمینه ای برای دگرگونی فکری در او فراهم کرد.

فعالیت های فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد با مجموعه های اسیر، دیوار و عصیان در قالب شعر نیمایی کار خود را شروع کرد. بعد از آن آشنایی با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلم ساز سرشناس ایرانی و همکاری با او، باعث تحول فکری و ادبی در فروغ فرخزاد شد. او در بازگشت مجدد به شعر، با انتشار مجموعهٔ تولدی دیگر، تحسین گسترده ای را برانگیخت. بعد مجموعهٔ ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد را منتشر کرد تا جایگاه خویش را در شعر معاصر ایران بعنوان شاعری بزرگ تثبیت کند. آثار و اشعار فروغ به زبان های انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده اند

درباره ی مجموعه شعر اسیر

اولین مجموعه شعر فروغ فرخزاد به نام اسیر به سال ۱۳۳۱ در حالیکه هفده سال بیشتر نداشت از چاپ درآمد. دومین مجموعه اش دیوار را در سال ۱۳۳۵ یعنی سن بیست و یک سالگی چاپ کرد و به علت پاره ای گستاخی ها و سنت شکنی ها مورد نقد و سرزنش قرار گرفت. در سال ۱۳۳۶ بیست و دو سال بیشتر نداشت که برغم آن ملامت ها سومین مجموعه شعرش عصیان از چاپ درآمد.

فروغ فرخزاد‌ در مجموعه اسیر بدون پرده پوشی و بی توجه به سنت ها و ارزشهای اجتماعی آن احوال و احساسات زنانه خود را که در واقع زندگی تجربی اوست توصیف می کند. اندوه و تنهایی و ناامیدی و ناباوری که براثر سرما خوردگی در عشق در وجود او رخنه کرده است سرتاسر اشعار او را فرا می گیرد. ارزش های اخلاقی را زیر پا می نهد و آشکارا به اظهار و تمایل می پردازد و در واقع مضمون جدیدی که تا آن هنگام در اشعار زنان شاعر سابقه نداشته است می آفریند.

درباره ی مجموعه شعر دیوار و عصیان

فروغ فرخزاد در مجموعه دیوار و عصیان هم به بیان اندوه و تنهایی و سرگردانی و ناتوانی و زندگی در بین رویاهای بیمارگونه و تخیلی می پردازد و نسبت به همه چیز عصیان می کند. بدین طریق فروغ فرخزاد همان شیوه توللی را با زبانی ساده و روان ولی کم مایه و ناتوان دنبال می کند. از نظر شکل هم در این سه مجموعه همان قالب چهار پاره را می پذیرد و گهگاه تنها بخاطر تنوع، کمی از آن تجاوز می کند.

آشنایی فروغ فرخزاد با ابراهیم گلستان و کارهای سینمایی

در سال ۱۳۳۷ سینما توجه فروغ فرخزاد را جلب می کند و در این مسیر با ابراهیم گلستان آشنا می شود و این آشنایی مسیر زندگی فروغ فرخزاد را تغییر می دهد. این دو، چهار سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۱ فیلم خانه سیاه است را در آسایشگاه جذامیان بابا باغی تبریز می سازند. فروغ فرخزاد در سال ۱۳۴۲ در نمایشنامه شش شخصیت در جستجوی نویسنده اثر لوئیجی پیراندلو به کارگردانی پری صابری بازی چشمگیری از خود نشان می دهد. در زمستان همان سال خبر میرسد که فیلم خانه سیاه است برنده جایزه نخست جشنواره اوبر هاوزن شده و باز در همان سال مجموعه تولدی دیگر را با تیراژ بالای سه هزار نسخه توسط انتشارات مروارید منتشر کرد.

فروغ فرخزاد‌ در سال ۱۳۴۳ به آلمان، ایتالیا و فرانسه سفر می کند. سال بعد در دومین جشنواره سینمای مؤلف در پزارو شرکت می کند که تهیه کنندگان سوئدی ساختن چند فیلم را به او پیشنهاد میدهند و ناشران اروپایی مشتاق نشر آثارش می شوند.

آشنایی فروغ فرخزاد با ابراهیم گلستان نویسنده و فیلمساز سرشناس ایرانی و همکاری با او، باعث تغییر دیدگاه های اجتماعی و در نتیجه تحول فکری و ادبی در او شد.

ابراهیم گلستان در مصاحبه ای با سعید کمالی دهقان از روزنامه گاردین در بهمن سال ۱۳۹۵- پنجاه سال بعد از درگذشت فروغ فرخزاد- گفت که رابطه او با فروغ فرخزاد دوطرفه بوده است. او دربارهٔ این که آیا فروغ فرخزاد به یک عضو خانواده تبدیل شده بود، گفت: خانواده چیست؟ اصلاً خانواده معنی ندارد. تبدیل شده بود به (یک عضو) شخصیت من.

خودکشی فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد‌ در میان سال های ۱۳۴۲–۱۳۴۳ یک بار دست به خودکشی زد و یک جعبه قرص گاردنال را خورد ولی خدمتکارش در هنگام غروب متوجه شد و وی را به بیمارستان البرز برد و از مرگ نجات یافت.

پایان زندگی فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد، در ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر دوشنبه ۲۴ بهمن، ۱۳۴۵ موقع رانندگی خودروی جیپ ابراهیم گلستان، در جاده دروس – قلهک، برای تصادف نکردن با اتوموبیل مهدکودک، از جاده منحرف شد و جان باخت.

روز چهارشنبه ۲۶ بهمن جسد فروغ فرخزاد را در امام زاده اسماعیل قلهک شستند و با حضور خانواده، دوستان و علاقه مندانش در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپردند.

آثار فروغ فرخزاد

آثار فروغ فرخزاد عبارتند از :

۱۳۳۱ – اسیر شامل ۴۴ شعر

۱۳۳۵ – دیوار

۱۳۳۶ – عصیان، شامل ۱۷ شعر

۱۳۴۱ – تولدی دیگر، شامل ۳۵ شعر

۱۳۴۲ – ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، شامل ۷ شعر