ماسک ها انواع مختلفی دارند که جهت رعایت نکات بهداشتی و جلوگیری از بیماری ها در زمان آلودگی هوا یا شیوع بیماری های واگیر دار مانند آنفولانزا و کرونا استفاده می شوند. آشنایی با انواع ماسک تنفسی جهت استفاده ی درست از ماسک ها ضروری می باشد. اکثر ماسک ها به طور کلی طوری طراحی شده اند که قادر به پوشاندن کامل دهان و بینی شما باشند. اما ماسک های پزشکی ، ماسک های n95 دو دسته ی کلی از ماسک ها هستند که خودشان انواع مختلفی دارند. حال ازین بگذریم که با شیوع ویروس کرونا، شرکت های مختلفی شروع به تولید ماسک ها در انواع دیگری نیز نموده اند. اکنون شاهد حضور ماسک های پارچه های چند بار مصرف و ماسک های شارژی هستیم که باید دید تا چه اندازه در جلوگیری از شیوع بیماری مفید هستند.
انواع ماسک تنفسی فیلتردار
ماسک های FFP
ماسک های FFP با استاندارد اروپایی EN149 :2001 طبقه بندی شده اند
ماسک فیلتر دار FFP1 : ماسک مناسب برای ذرات بزرگتر از ۵ میکرون با فیلتراسیون ۸۰ درصد
ماسک فیلتر دار FFP2 : ماسک مناسب برای ذرات بین ۲ تا ۵ میکرون با فیلتراسیون ۹۴ درصد
ماسک فیلتر دار FFP3 : ماسک مناسب برای ذرات کوچکتر از ۲ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد
ماسک های N و P و R
ماسک های N و P و R که با استاندارد آمریکایی NIOSH دسته بندی شده اند :
ماسک N95 : حداقل ۹۵٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. در برابر روغن مقاوم نیست.
ماسک تنفسی N95 مورد تایید NIOSH که توسط سازمان غذا و داروی (FDA) به عنوان ماسک جراحی نیز پاکسازی شده است.
ماسک N99 : حداقل ۹۹٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. در برابر روغن مقاوم نیست.
ماسک N100 : حداقل ۹۹٫۹۷٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. در برابر روغن مقاوم نیست.
ماسک فیلتر دار R
ماسک R95 : حداقل ۹۵٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. تا حدودی در برابر روغن مقاوم است.
ماسک R99 : ماسک مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰٫۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹ درصد. در برابر روغن مقاوم است.
ماسک R100 : ماسک مناسب برای ذرات بزرگتر از ۰٫۳ میکرون با فیلتراسیون ۹۹٫۹۷ درصد ، در برابر روغن مقاوم است.
انواع ماسک تنفسی فیلتر دار P
P95 – حداقل ۹۵٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. به شدت در برابر روغن مقاوم است.
P99 – حداقل ۹۹٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. به شدت در برابر روغن مقاوم است.
P100 – حداقل ۹۹٫۹۷٪ از ذرات موجود در هوا را فیلتر می کند. به شدت در برابر روغن مقاوم است.
ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن دار
در این نوع از انواع ماسک تنفسی ، ماسک ها لایه هایی از کربن فعال شده هستند که به منظور حفاظت در مقابل گاز ها و بخار ها در نظر گرفته می شوند. این امر موجب می گردد که بوی آلودگی و گازهای مضر هوا به داخل ماسک نفوذ نکند. این نوع ماسک تنفسی مناسب جهت فیلتراسیون و تصفیه کامل آلودگی هوا شهری و ریزگرد های موجود در هوا می باشد. جهت حذف نسبی بوی مواد آلی و به علت داشتن لایه کربن اکتیو در محیط هایی که دارای گرد و غبار و بوی مواد آلی ضعیف می باشند، استفاده می شوند.
ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن دار
در این نوع از انواع ماسک تنفسی ، ماسک ها لایه هایی از کربن فعال شده هستند که به منظور حفاظت در مقابل گاز ها و بخار ها در نظر گرفته می شوند. این امر موجب می گردد که بوی آلودگی و گازهای مضر هوا به داخل ماسک نفوذ نکند. این نوع ماسک تنفسی مناسب جهت فیلتراسیون و تصفیه کامل آلودگی هوا شهری و ریزگرد های موجود در هوا می باشد. جهت حذف نسبی بوی مواد آلی و به علت داشتن لایه کربن اکتیو در محیط هایی که دارای گرد و غبار و بوی مواد آلی ضعیف می باشند، استفاده می شوند.
عمر مفید ماسک تنفسی چقدر است؟
استفاده از ماسک در محیط های آلوده جهت جلوگیری از بیماری ها و آلودگی ها مفید است. استفاده از انواع ماسک تنفسی باعث تصفیه هوای تنفسی شما می شود. اما سوالی که بارها از سوی مردم مطرح می شود، عمر مفید ماسک است. آیا می شود از ماسک تنفسی چندین بار استفاده کرد؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم خیر. ماسک ها وسیله ای موقتی هستند که بصورت یکبار مصرف می توان از آنها استفاده کرد. لازم به ذکر است، هیچگاه از محصولات بهداشتی یک بار مصرف بطور مکرر استفاده نکنید. زیرا در هر صورت بند فیلتردار یک بازه زمانی مشخصی دارد که به عنوان طول عمر آنها در نظر گرفته می شود.
آیا ماسک تنفسی فیلتر دار ضامن پیشیگری از بیماری است؟
در صورتی که در محیط هایی که با انواع آلایندگی و باکتری از جمله ویروس کرونا قرار دارید بدون شک استفاده از ماسک فیلتر دار می تواند ضامن حفاظت سلامتی شما باشد. ماسک های فیلتردار معمولا لایه ای می باشند که این موضوع یک نکته مثبت به حساب می آید. نمونه های زیادی از mask در بازار وجود دارد که هر کدام با توجه به نوع ساخت آنها طول عمر متفاوتی دارند.
ماسک های فیلتردار بصورت چند لایه ساخته می شوند و طول عمر آنها ما بین ۸ تا ۱۲ ساعت متغیر است. عملکرد انواع ماسک تنفسی فیلتر دار به این صورت است که ، بطور کامل مجرای تنفسی را پوشش می دهند. این امر موجب می گردد سدی در مقابل آلاینده های سمی و میکروب به داخل بدن به وجود بیاید.
تفاوت بین ماسک پزشکی و ماسک N95
ماسک N95 قادر به جلوگیری از ۹۵٪ ذرات بسیار کوچک است. بر خلاف ماسک های پزشکی ، ماسک N95 با امنیت بیشتری روی صورت و پوست شما قرار می گیرد و قادر است ذرات موجود در هوا را فیلتر کند.
در حالی که یک ماسک N95 می تواند ۹۵٪ از ذرات بسیار کوچک را مسدود کند (بسیار کوچک که ۰٫۳ میکرون در نظر گرفته می شود) هنوز ۵٪ احتمال وجود دارد که ذرات مضر بتوانند در دستگاه تنفس نفوذ کنند.
انواع ماسک تنفسی N95 باید با دستورالعمل های دقیقی که از سوی سازنده ی ماسک اعلام می شود تهیه و استفاده شوند.
۸ مورد استفاده از انواع ماسک
می توان گفت : ماسک ها به همان شیوه ای عمل می کنند که تصفیه کننده های هوا کار می کنند. فیلتر ماسک به گونه ای تعبیه شده است که در هنگام دم و عبور هوا از آن، ذرات و آلاینده ها از آن عبور نمی کنند. معمولا یک ماسک آلرژی می تواند بیمار را در مقابل مواد حساسیت زایی مثل گرده گیاهان، اسپور (هاگ) قارچ ها و کپک ها، مایت (هیره) گرد و غبار منزل، پوسته و شوره بدن حیوانات خانگی محافظت نماید.
با توجه به نوع ماسک، این فیلترها همچنین می توانند فرد را در مقابل عوامل تحریک کننده، مانند دود سیگار، مواد شوینده، عطر، ادکلن، اسانس های معطر، بوی رنگ، لاک، آلودگی هیدروکربنی، آرسنیک، بو و مواد شیمیایی موجود در هوا محافظت کنند.
همچینن استفاده از انواع ماسک تنفسی به افرادی که دچار آلرژی فصلی هستند پیشنهاد می شود.
استفاده در زمان اپیدمی بیماری های واگیر دار مانند کرونا و آنفولانزا
استفاده از ماسک در هنگام کار با انواع مواد شوینده مانند مایع سفید کننده (بلیچ) و یا مایع جرم گیر.
استفاده از انواع ماسک تنفسی در زمان جمع آوری برگ درختان و یا مواد و وسایل آلوده به قارچ ها و کپک ها
در هنگام سفر های درون شهری و برون شهری با وسایل نقلیه ای مانند قطار، مترو، هواپیما و یا اتوبوس
استفاده از انواع ماسک تنفسی در هنگام تردد در مناطق مرکزی و آلوده شهر
در زمان پیاده روی و یا دوچرخه سواری در پارک ها و مناطق پوشیده از گیاه
در هنگام ابتلا به بیماری های تنفسی بخصوص بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی
استفاده ماسک در افراد مبتلا به آسم زمانی که قصد تردد در هوای سرد را دارند.
آموزش استفاده از انواع ماسک تنفسی
شستن دست ها: قبل از دست زدن به انواع ماسک تنفسی از تمیز بودن دست ها مطمئن شوید. آنها را با آب و مایع دستشویی بشویید.
اطمینان از سلامت ماسک: وقتی یک ماسک تنفسی جدید تهیه کردید، قبل از استفاده، باید از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.بررسی کنید که هیچ سوراخ و منفذی روی ماسک نباشد.
قرار دادن ماسک روی صورت: تعداد زیادی ماسک تنفسی در بازار وجود دارد. با توجه به نوع و شکل آن، می‌توانید ماسک را روی صورتتان قرار دهید.
گیره بینی ماسک را تنظیم کنید: مورد دیگری که باید برای نحوه استفاده از ماسک تنفسی در نظر داشته باشید، تنظیم گیره بینی است. حالا که ماسک به خوبی روی صورت شما قرار گرفته است، از انگشت شصت و اشاره استفاده کنید و ماسک را روی تیغه بینی محکم کنید.
سلامت ماسک را امتحان کنید: در مرحله آخر، چند مرتبه داخل ماسک نفس عمیق بکشید. مطمئن شوید که هوا از جداره ماسک نشت نکند. با آرامش نفس بکشید.
شیوه ی برداشتن انواع ماسک تنفسی
شیوه ی برداشتن ماسک مسئله ی مهمی است که ممکن است خیلی ها به آن توجه نکنند و یا آن را نادیده بگیرند. برداشتن انواع ماسک تنفسی باید طی چهار مرحله انجام شود.
شستن دست ها و خارج نمودن دستکش: بسته به کاری که قبل از برداشتن ماسک با دست‌هایتان انجام می‌دهید، ممکن است لازم باشد آنها را بشویید.اگر دستکش دارید، قبل از برداشتن ماسک، آنها را از دستتان در بیاورید.
برداشتن ماسک از گوشه ها و بندها: برای برداشتن ماسک از گوشه‌ها، بندها یا کش آن استفاده کنید.در این مرحله، قسمت جلویی و فیلتر ماسک ممکن است موجب انتقال آلودگی شود.
دور انداختن ماسک: از آن جا که ماسک های تنفسی معمولا یک بار هستند. بعد از استفاده آن را در سطل زباله ی در بسته بیاندازید.
شستشوی مجدد دست ها: پس از دور انداختن ماسک. دست‌هایتان را یکبار دیگر بشویید .به این ترتیب مطمئن می‌شوید که بعد از برداشتن ماسک، هیچ آلودگی بر دستان شما باقی نماند.
