یکی از سوالاتی که معمولاً افراد هنگام انجام آزمایش می پرسند این است که برای کدام آزمایشهای خون باید ناشتا باشند و چند ساعت ناشتایی کافی است؟ و یا اینکه میتوانند آب بنوشند یا خیر؟
ناشتایی به معنای پرهیز از خوردن غذا و مواد حاوی انرژی به مدت ۱۲-۱۰ ساعت است، اما برخی آزمایش ها نیاز به ناشتایی بیشتر یا کمتر از ۱۲ ساعت دارند، ضمن این که برای سنجش و پاسخ دقیق تر نمونهها باید موارد دیگری نیز رعایت شود.
کدام آزمایش نیاز به “ناشتا بودن” دارد؟
قندخون:
حدود ۲ ساعت پس از آخرین وعده غذایی، قند سرم به حد قند خون ناشتا کاهش مییابد. با این وجود باید حتما از ۸ ساعت قبل ناشتا باشید و هیچ چیز جز آب نباید بخورید! حتی چای!
شمارش سلولهاى خون (CBC):
نشاندهنده سلولهای خونی هستند که از روی نتیجه آن میتوان به کمخونی، غلظت خون، عفونت و… پی برد. از آنجا که در تفسیر درست HbA۱C، هر گونه تغییر در گلبولهای قرمز خون ممکن است، موثر باشد، بنابراین هر سه ماه یک بار همراه HbA۱C اندازهگیری میشود. این آزمایش نیاز به ناشتا بودن ندارد.
چربی خون:
بالا بودن چربیهای خون خطر بروز بیماریهای مهمی از جمله بیماریهای قلبی _عروقی، سکته مغزی، کبد چرب و … به هیمن دلیل لازم است افراد دیابتی سالانه چربیهای خون را اندازهگیری کنند. برای آزمایش چربیهای خون لازم است حدود ۱۴ ساعت قبل از آزمایش، ناشتا باشید البته آب بلامانع است.
سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر:
رعایت حدودا ۴ ساعت ناشتایی برای این آزمایش توصیه می شود، اما اجبارى نیست.
تست های کلیه (BUN /CR) :
این آزمایش اوره و کراتین، عملکرد کلیهها را نشان میدهند. در شرایط عادی، سالی یک بار اندازهگیری میشوند و نیازی به ناشتا بودن ندارند.
اسید اوریک:
۴ ساعت ناشتایى توصیه می شود، از خوردن گوشت زیاد قبل آزمایش خوددارى کنید.
تست های کبدی (AST/ALT) :
آنزیمهای کبدی و مجاری صفراوی هستند ،که بالا رفتنشان ممکن است نشان از آسیب کبدی باشد. معمولا حداقل سالی یک بار اندازهگیری میشوند. نیاز به ناشتا بودن ندارند اما برای ALP (الکالاین فسفاتاز) بهتر است ناشتا باشید. بسیاری از داروها، دفع کبدی دارند، بنابراین یکی از شروط و یا ادامه مصرف این داروها، طبیعی بودن نتایج آنزیمهای ذکر شده است.
آلکالن فسفاتاز:
باید حداقل ۴ ساعت ناشتا باشید.
بررسی آهن خون:
از ٢ روز قبل، ازمصرف ویتامین ب١٢ ومکمل هاى آهن خوددارى کنید، حدودا ۴ ساعت ناشتایى توصیه می شود، اما اجبارى نیست.
تست هاى تیروئید:
عملکرد تیروئید از عوامل بسیار موثر در کنترل قتد خون است. موارد بسیاری دیده شده که کم کاری تیروئید، علت عدم موفقیت در درمان دیابت بوده، اما از دید درمانگر و دیابتی دور مانده است. بنابراین با انجام تست TSH، افراد از نظر بیماریهای تیروئید غربالگری میشوند و در صورت مختل بودن نتیجه، پزشک آزمایشهای تکمیلی مانند , Anti TPO , T۴ T۳درخواست میکند. این آزمایشها مانند آزمایش TSH، هیچ کدام نیاز به ناشتا بودن ندارد.
آزمایش ESR/CRP:
این آزمایش نیاز به ناشتایى ندارد، اما مصرف داروهاى ضدالتهاب NSAID و استامینوفن نتیجه راتحت تاثیرقرار می دهد.