پلان به پلان با خسرو آواز ایران

محمدرضا شجریان، استاد بی بدیل آواز ایرانی، بدون شک نقش پررنگی در زنده کردن موسیقی سنتی کشورمان و معرفی آن به جهانیان ایفا کرده است. قدرت صدای این خواننده همواره مورد تحسین و تمجید بزرگان موسیقی در جهان قرار گرفته است. شجریان هنر را تنها به موسیقی محدود نکرده و در زمینه خوشنویسی و نقاشی هم دستی بر قلم داشت.

آوازهای بی تکرار و بی نقص شجریان سالهاست که در خاطرات فارسی زبانان در سرتاسر جهان نقش بسته و بسیاری، حتی اشعار شاعران بزرگی چون مولانا، سعدی، حافظ و … را نیز از طریق آهنگهای شجریان آموخته و از بر کرده اند.بدون شک نمی توان تنها در چند خط، از هنر والای این آوازه خوان بی نظیر سخن گفت. با این حال به بهانه درگذشت استاد محمدرضا شجریان، پلان هایی از زندگی پربار وی را در کنار شما همراهان گرامی، مرور می کنیم.

زندگی نامه استاد محمدرضا شجریان در یک نگاه

استاد محمدرضا شجریان در اول مهرماه ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. سالها بعد، پا در مسیر موسیقی گذاشت و از سال ۱۳۴۶ در عرصه آواز فعالیت کرد. ساز تخصصی اش سنتور بود اما در جایی عنوان کرد که پس از فوت یکی از بهترین دوستانش، نوای سنتور نوازی او را فراموش نکرد و دیگر هرگز سراغ سنتور نرفت. شجریان دوبار ازدواج کرد و صاحب ۵ فرزند به نامهای افسانه، مژگان، راحله، همایون و رایان شد. این خواننده ی نامدار موسیقی سنتی ایرانی، پس از سالها تحمل درد و رنج بیماری، سرانجام در ۱۷ مهرماه ۱۳۹۹ و درحالی که تنها چند روز از ۸۰ سالگی اش گذشته بود، دار فانی را وداع گفت.

سازهای ابداعی محمدرضا شجریان

هنر در خانواده شجریان موروثی است و فراتر از آواز و نوازندگی است. استاد شجریان، به عنوان مخترع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی نیز شناخته شده است. در اردیبهشت ۱۳۹۰ در نمایشگاهی در تهران، شجریان سازهای ابداعی اش را نمایش عمومی درآورد. صراحی، شهر آشوب، ساغر، کرشمه و سبو، نامهایی هستند که استاد شجریان برای سازهای ابداعی خود انتخاب کرده است. جالب است بدانید که این سازها در کنسرت‌های استاد محمدرضا شجریان به همراه گروه شهناز یا برادران پورناظری مورد استفاده قرار گرفتند. مرغ خوش خوان، کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی و رنگ‌های تعالی از جمله آثاری هستند که در آن‌ها بخشی از سازهای ابداعی استفاده شده‌اند.

جوایز و قدردانی ها

شجریان بسیار بزرگ تر از آن بود که بتوان او را در بند جوایز محدود کرد. با این حال این هنرمند پر آوازه کشورمان، بارها از سوی نهادها و شخصیت های برجسته داخلی و خارجی، مورد تقدیر واقع شده و از وی به روشهای مختلف قدردانی شده است. در فروردین ۱۳۹۸ اعضای شورای شهر تهران با پیشنهاد نامگذاری یک خیابان به نام «استاد محمدرضا شجریان» موافقت کردند. در همین زمان، جشنواره موسیقی بنیاد آقاخان جایزه ویژه «خداوندگار موسیقی» را به پاس نقش آفرینی مستمر در غنی کردن میراث موسیقایی بشر، استادی بی همتا در موسیقی و تأثیرگذاری اجتماعی به عنوان یک موسیقی ‌دان و معلم در ایران و خارج از مرزهای این کشور، به محمدرضا شجریان تقدیم کرد

نشان عالی هنر برای صلح هم در شهریور ۱۳۹۶ در پنجمین جشنواره بین‌المللی «هنر برای صلح» به ایشان اهدا شد. وزارت فرهنگ و هنر فرانسه نیز نشان شوالیه ملی لیاقت را در تیرماه ۹۳ به ایشان اهدا کرد. همچنین استاد شجریان، در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه پیکاسو و دیپلم افتخار از طرف سازمان یونسکو در پاریس شد.

کارنامه هنری استاد محمدرضا شجریان

شجریان در طول سالهای زندگی خود، فعالیت های بسیاری در عرصه موسیقی انجام داد. چندین آلبوم موسیقی با اشعاری از شاعران بزرگ ایرانی (حافظ، سعدی، مولانا و …) تنها بخشی از کارنامه هنری این خواننده مردمی هستند. وی همچنین تیتراژ فیلم های دلشدگان، ابجد و زمستان است را خواند. برگزاری چندین کنسرت موسیقی ایرانی در اقصی نقاط جهان، شجریان را به عنوان استادی بی بدیل با صدایی منحصربفرد به موسیقی دانان جهان معرفی کرد. وی رفاقتی نزدیک با اخوان ثالث داشت و با بزرگانی همچون ابتهاج، استاد لطفی، استاد علیزاده، علی اکبر مرادی، کیخسرو پور ناظری، خانواده کامکارها، سهراب و طهمورث پورناظری، شهرام ناظری و … فعالیت کرد. پیکر شجریان صبح شنبه ۱۹ مهرماه ۱۳۹۹ در میان دوستداران و خانواده اش در توس تشییع شده و در کنار مقبره حکیم فردوسی و در نزدیکی مزار اخوان ثالث، آرام گرفت.