دمی با آقای کمان | به مناسبت تولد استاد کیهان کلهر

در این مقاله از سایت دخالت به مناسبت سالروز تولد استاد کیهان کلهر ، آقای کمان مروری بر زندگی نامه وی از تولد تا اکنون داریم.

لقبش شاه کمان است و به جرات نمی توان تحت تاثیر کمانچه نوازی اش قرار نگرفت. استاد کیهان کلهر، نوازنده ایرانی و کرد تبار ساز کمانچه است که شهرت جهانی دارد. وی با آلبوم شب سکوت کویر به همراه خسرو آواز محمدرضا شجریان، دریچه جدیدی از نوع سبک موسیقی را گشود. پس از انتشار این آلبوم بود که جهان به قدرت سرپنجه های کلهر واقف شد و این نابغه موسیقی ایرانی را بیشتر شناخت.

کودکی و نوجوانی استاد کیهان کلهر

کیهان کلهر سوم آذرماه ۱۳۴۲ در خانواده ای اصیل در شهر اسلام آباد غرب استان کرمانشاه متولد شد. او همواره در معرفی خود به کرد بودنش اشاره کرده و آن را مایه افتخار دانسته است. در ۵ سالگی متوجه شدند که در زمینه موسیقی استعداد دارد و  از ۱۲ سالگی، به شکل حرفه ای وارد عرصه موسیقی شد. تنها یک سال بعد، کلهر نوجوان عضو گروه ارکستر آن زمان در رادیو تلویزیون کرمانشاه شده بود. پس از آن مدت کوتاهی را در هنرخانه چاووش با گروه شیدا همکاری کرد. سپس تصمیم گرفت که با موسیقی دیگر ملل نیز آشنا شود و در همین راستا به ایتالیا و سپس کانادا رفت. استاد کیهان کلهر موفق شد مدرک معتبر آهنگسازی را از دانشگاه کارلتن اتاوا به دست آورد.

همکاری استاد کیهان کلهر با گروه دستان و اولین کنسرت رسمی

استاد کلهر مدتی بعد به ایران بازگشت و کارش را به شکل حرفه ای با گروه دستان آغاز کرد. در سال ۱۳۷۱ نخستین کنسرت رسمی خود را به همراه گروه دستان و با خوانندگی مرحوم ایرج بسطامی اجرا کرد. همچنین کلهر در کنسرت های بعدی گروه دستان، در کنار مشاهیری چون شهرام ناظری نوازندگی کرد. آغاز شهرت پادشاه کمان اما مرهون همکاری با استاد شجریان و استاد حسین علیزاده بود.

او پس از قطع همکاری اش با گروه دستان، به صورت مستقل همکاری هایی با موسیقیدان های خارجی از جمله شجاعت حسین خان، یویوما (پروژه جاده ابریشمkronos Quartet» ») و… داشت. با این هدف که موسیقی ایرانی را به جهانیان بشناساند و در این امر بسیار موفق بود. همزمان فعالیت استاد کیهان کلهر در کنار محمدرضا شجریان و حسین علیزاده آغاز شد که ثمره آن چند آلبوم ماندگار و بی نظیر بود. آلبوم های خاطره انگیزی چون زمستان است، فریاد، سرود مهر، ساز خاموش، بی تو به سر نمی شود و صد البته آلبوم شب سکوت کویر. ممکن نیست ذره ای از موسیقی در  جان شما باشد و با شنیدن شب سکوت کویر، حالتان دگرگون نشود.

کیهان کلهر، خداوندگار کمانچه

شهرت استاد کیهان کلهر بیش از هر چیز دیگری، مربوط به نوازندگی ساز کمانچه است. او بارها عنوان کرده که استاد علی اصغر بهاری را در نوازندگی این ساز الگوی خود قرار داده است. در وصف علی اصغر بهاری همین بس که پس از انزوا و فراموشی ساز کمانچه در اواخر دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰، که عموم مردم این ساز را متعلق به مطرب های کوچه بازاری می دانستند و با تحقیر به آن می نگریستند، بعد از مدتها که استاد دست از کمانچه شسته بود، دوباره آن را به دست می گیرد و با چند اجرا در رادیو، دانشگاه تهران را مجاب نمود تا برای تعلیم هنرجویان از وی دعوت به عمل آورد. و در ادامه با دعوت رادیو فرانسه در سال ۱۳۴۶ در سالن دلاویل و در مقابل دیدگان سه هزار بیننده، غوغایی از احساس را با ساز کمانچه به منصه اجرا نهاد.

لغو کنسرت های استاد کیهان کلهر

استاد کیهان کلهر نیز مانند بسیاری از موسیقی دان های بزرگ کشور، با نامهربانی هایی مواجه شده است. در خرداد ماه ۱۳۹۴ قرار شد کنسرتی به همراه گروه بروکلین رایدر آمریکایی در تهران اجرا شود که متاسفانه اجرا لغو شد. پس از آن بود که کلهر با ناراحتی از این اتفاق، اعلام کرد دیگر در ایران کنسرت نخواهد داشت. البته عشق و علاقه شاه کمان به کشورش باعث شد که یک سال بعد از این تصمیم صرف نظر کرده و به اجراهایش در ایران ادامه دهد.

نکات تکمیلی

زندگی استاد کیهان کلهر، همچون دیگر مفاخر هنر و فرهنگ جهان، پر از حوادث و نقاط عطف است. کلهر در یکی از مصاحبه هایش اعلام کرد که خانواده اش را در جریان موشک باران شهر اسلام آباد غرب از دست داده است. او برای به عمل نشاندن پروژه شب سکوت کویر، از موسیقی دان های فولک نواز کمک گرفته است. بزرگانی همچون حاج قربان سلیمانی و حسن ببی و… تنها چند نفر از بزرگانی هستند که در این راه با کلهر هم همسیر بوده اند. استاد کلهر علاوه بر ساز تخصصی خود (کمانچه)، در نواختن سه تار و تنبور و شاه کمان نیز مهارت دارد. در سال ۲۰۱۸ جایزه فعالیت هنری بشر دوستانه در مسابقات بین المللی ویلون ایزاک اشترن شانگهای را دریافت نمود.