محوطه آذرگشنسب یکی از شهرهای گرد جهان و شاهکار معماری نیاکانمان است و شامل چشمه طبیعی، آتشکده، نیایشگاه آناهید، کتابخانه و … میباشد.
آتشکده آذرگشسب از مشهورترین و بزرگترین آتشکدههای فلات ایران است که در آذربایجان غربی در ۴۹ کیلومتری شمال شرق شهر تکاب قرار دارد.
آذرگشنسب به معنی آتش اسب نر است و بر پایه افسانههای ایرانی دلیل نام گذاری این است که کیخسرو به هنگام گشودن بهمن دژ در نیم روز با تیرگی شبانه که دیوان با جادوی خود پدید آورده بودند، روبرو شد.
ساخت این بنا به بیش از ۳۰۰۰ سال قبل باز میگردد. آذرگشسب در کنار دریاچه ارومیه قرار دارد و در گذشته کاخهای بسیار باشکوهی در اطراف آن بنا بوده.
آذرگشسب مخفف آذرگشنسب است که یکی از سه آتشکده مقدس حافظ جهان است.
آتشکده آذرگشسب به زبان پهلوی گنزک یا گنجه، به زبان رومیان گزکا، به زبان اعراب شیز و در زمان ایلخانیان به صورت ستوریق تلفظ میشده است.
آتشکده ایرانی آذرگشنسب که از زمان حکومت ایلخانان به بعد تخت سلیمان نام گرفت وسیعترین تاسیسات مذهبی و اجتماعی مربوط به دوره ایران پیش از اسلام است که تاکنون شناسایی و از زیرخاک بیرون آورده شده است.
آتشکده ایرانی آذرگشنسب در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهارمین اثر باستانی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
نام آتشکده، گشتاسب است که در بلخ قرار داشته است، گنجهای گشتاسب نیز در آنجا بود که اسکندر آن را خراب کرده و گنجها را برداشت.