با نزدیک شدن به پایان مذاکرات هسته ای ایران این سوال به وجود می آید که آیا آشتی ایران و آمریکا امکان دارد و یا شکل جدید روابط ایران و آمریکا چگونه خواهد بود ؟ آمریکا تمایل به مداخله کردن در امور منطقه ندارد و ، ممکن است شاهد برخی همکاری ها بین دو کشور باشیم و در مواردی هم دو کشور در مقابل هم قرار بگیرند.
آشتی ایران و آمریکا بعد از احیای برجام
با افزایش انتظارات در مورد نزدیک شدن زمان احیای توافق هسته ای ایران ، پرسش هایی درباره آینده روابط ایران و آمریکا مطرح می شود. هرچند که روابط دو کشور از زمان تاسیس نظام اسلامی در ایران خصمانه بوده است ولی دوطرف در برخی مواقع به علت همسو شدن منافع خود توانسته اند با هم همکاری کنند. به همین دلیل امکان دارد با اعلام احیای برجام، آغاز دوره ای جدید در روابط تهران و واشنگتن در زمان ریاست جمهوری جو بایدن باشد.
واشنگتن به دنبال مدیریت مسئله هسته ای ایران است
با توجه به این که دولت بایدن اولویت خود را پرداختن به تهدیدات چین و روسیه علیه امنیت ملی آمریکا داده است و با نگاهی به عقب نشینی ناگهانی و حساب نشده آمریکا از افغانستان، چنین نتیجه میتوان گرفت که خاورمیانه دیگر جزء اولویت های سیاست خارجی آمریکا نیست و ایران هم این مسئله را فهمیده است. به همین دلیل دولت بایدن در مذاکرات وین از تعهد برای سوق دادن ایران به سوی توافقی فراگیرتر و قوی تر از برجام که برنامه موشکی و نفوذ منطقه ای ایران را نیز شامل شود، دست کشید.
بایدن، خاورمیانه را در ایران خلاصه کرده است و ایران را هم در برنامه های هسته ایش خلاصه می بیند. واشنگتن صرفا به دنبال مدیریت مسئله هسته ای ایران است تا مانع گسترش تسلیحات هسته ای شود و از تبدیل ایران به قدرت هسته ای جلوگیری کند.
ملاحظات منطقه ای و نگرانی های مربوط به حقوق بشر در ایران هرچند برای منافع آمریکا و منافع متحدانش در منطقه اهمیت دارد ولی جزء اولویت های ضروری واشنگتن نیست.
آمریکا با ایران درباره رفتار منطقه ای مذاکره نکرده است
از آنجا که آمریکا با ایران درباره رفتار منطقه ای این کشور مذاکره نکرده است، احتمالا درصدد ایجاد چارچوبی برای همکاری با شرکا و متحدانش در منطقه در خصوص نگرانی های مرتبط با ایران حتی بعد از احیای برجام بر خواهد آمد و با کشورهای عربی و خاورمیانه ای و اروپایی درباره نحوه مدیریت چالش هایی که ایران در منطقه ایجاد می کند، رایزنی خواهد کرد.
در این زمینه که ایران بعد از احیای برجام چه نگاهی به روابط با واشنگتن خواهد داشت، باید گفت رهبر ایران و نظام حاکم بر این کشور، به طور کلی سیاست خصمانه در برابر آمریکا را که به بخشی از هویت ایران و محور ایدئولوژی انقلابی رهبر و نظام ایران تبدیل شده است، ادامه خواهد داد.
پس نمی توان انتظار داشت که احیای برجام، به بهبود روابط آمریکا و ایران منجر شود. همچنین امضای برجام تغییری در موضع گیری های منطقه ای ایران مثل حمایت از حزب الله و شبه نظامیان شیعی عراقی و نظام اسد و حوثی های یمن به وجود نخواهد آورد.
شاهد برخی همکاری های موردی بین دو کشور باشیم
با توجه به تمایل آمریکا به مداخله نکردن در امور منطقه و در پیش گرفتن راهبردی در برابر ایران که محور آن را همکاری و مهار و رویارویی – با توجه به شرایط حاکم – تشکیل می دهد، ممکن است شاهد برخی همکاری های موردی بین دو کشور باشیم و در مواردی نیز دو کشور در مقابل هم قرار بگیرند.
