یک مطالعه نشان میدهد که ویروسهایی که باعث بیماریهای گرمسیری زیکا و تب دنگی میشوند، میتوانند بوی بدن میزبان خود را به نفع خود مختل کنند. هر دو ویروس بوی موش ها را تغییر می دهند تا حیوانات را برای پشه های گرسنه اشتها آورتر کنند.
برخی ویروسها بوی انسان را برای پشهها جذابتر میکنند
گونگ چنگ، یکی از نویسندگان، میکروبیولوژیست در دانشگاه تسینگهوا در پکن، میگوید: این تاکتیک میتواند به ویروسها کمک کند تا به اهداف تازه برسند. او میگوید، تکنیکهای قطع این کنترل بدبو نه تنها به کنترل زیکا و دنگی، بلکه سایر بیماریهای منتقله از طریق پشه کمک میکند.
پیدا کردن بوی بد
جیمز لوگان، متخصص کنترل بیماری در دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن میگوید: محققان برای دههها میدانند که برخی از بیماریها میتوانند بوی میزبان خود را تغییر دهند. برخی از ویروس ها و میکروارگانیسم ها برای استفاده از این به نفع خود تکامل یافته اند. به عنوان مثال، گیاهانی که به ویروس موزاییک خیار آلوده می شوند، مولکولی را آزاد می کنند که شته ها را جذب می کند، که ویروس از آن به عنوان یک ناقل برای آلوده کردن گیاهان جدید استفاده می کند. دانشمندان همچنین دریافتهاند که انگلهایی که باعث مالاریا میشوند، میزبان خود را از طریق تغییر در بوی بدن به پشههای عبوری تبلیغ میکنند.
چنگ و همکارانش برای اینکه ببینند آیا ویروسهای زیکا و دنگی راههایی برای جلب توجه پشهها نیز ایجاد کردهاند یا خیر، موشها را با یکی یا دیگری آلوده کردند. سپس موشهای آلوده و سالم را در محفظههای جداگانه قرار دادند و عطر آنها را در محفظهای پر از پشه که به هر دو محفظه متصل بود پخش کردند تا ببینند حشرات کدام گروه را ترجیح میدهند. حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد از پشهها با موشهای آلوده به سمت محفظه حرکت کردند، که نشان میدهد این حیوانات بوی جذابتری داشتند.
تجزیه و تحلیل شیمیایی هوا از هر محفظه نشان داد که موشهای آلوده ترکیبات بدبو از جمله مولکول معلق در هوا به نام استوفنون را ترشح میکنند. محققان دریافتند موشهای آلوده به زیکا یا دنگی ده برابر موشهای سالم استوفنون تولید میکنند. آغشته کردن موشهای سالم – و چند انسان داوطلب – با استوفنون نشان داد که پشهها به این بو کشیده میشوند.
ویروسها پشههای گرسنه را به سوی بدن بیمار جذب می کنند
باکتری هایی که استوفنون تولید می کنند به طور طبیعی روی پوست رشد می کنند، اما تعداد آنها معمولاً توسط یک پروتئین ضد میکروبی که توسط سلول های پوست ترشح می شود کنترل می شود. با این حال، مطالعات تیم نشان داد که ژن مسئول ساخت این پروتئین زمانی که موشها مبتلا به دنگی یا زیکا بودند، کمتر فعال بود.
در نتیجه، پوست موشهای آلوده با باکتریهای تولیدکننده استوفنون پوشانده شد و موشها را بدبو کرد و توجه پشههای گرسنه را به خود جلب کرد. محققان از افراد مبتلا به دنگی سواب زیر بغل گرفتند و دریافتند که انسان ها هنگام آلوده شدن به ویروس، استوفنون بیشتری تولید می کنند تا زمانی که آلوده نیستند. علاوه بر این، پشهها بیشتر جذب سوابهای عرقزده افراد مبتلا به دنگی میشوند تا سوابهای افراد غیر آلوده.
بوی اسلحه
این اطلاعات نشان میدهد که ویروسهای دنگی و زیکا از استوفنون برای کمک به گسترش خود استفاده کردهاند. با این حال، محققان همچنین دریافتند که دادن ویتامین A به موشهای آلوده، که معمولا برای درمان بیماریهای پوستی استفاده میشود، به کاهش میزان استوفنون از حیوانات کمک میکند و به طور بالقوه راهی جدید برای کنترل شیوع هر دو بیماری ارائه میکند.