در سینمای جهان اقتباس ادبی، نقش بسیار مهمی در ساخت بهترین فیلم های تاریخ دارد و بیش از ۷۰ درصد فیلم هایی که در تاریخ ۸۰ ساله ی فعالیت آکادمی اسکار، این جایزه را از آن خود کرده اند، از فیلم نامه های اقتباسی بهره برده اند که همین تجربه، نشان دهنده ی اهمیت ادبیات در سینما و پیوند این دو هنر است. البته اقتباس ادبی میتواند برای خود ادبیات هم اهمیت داشته باشد. اگر فیلم های اقتباسی موفق و پر فروش باشند، میتواند نویسنده را به نگارش دنباله ی آن رمان ترغیب کند.
برای همه ما اتفاق افتاده که رمان ، داستان یا نمایشنامهای را بخوانیم و برای تک تک لحظاتش تصویر سازی کنیم. گاهی هم فکر میکنیم که کاش کسی از این کتاب ، فیلم میساخت. . خب بسیاری از فیلمسازان مهم همین کار را کردهاند.
مرور فیلم های اقتباسی سینمای ایران
گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی
برگرفته از کتاب ( عزاداران بیل ) نوشته غلامحسین ساعدی.
خلاصه:همه امید زندگی مش حسن به تنها گاوی است که در طویله اش دارد و از وجود آن علاوه بر امرار معاش خانواده خود، افراد روستا را نیز بهرهمند میسازد. همه این مسائل باعث شدهاست که مش حسن دلبستگی خاصی به این گاو داشته باشد.
فیلم اقتباسی تردید فیلمی به کارگردانی واروژ کریم مسیحی
برگرفته از نمایشنامه ( هملت) نوشته شکسپیر
خلاصه :روایتگر داستان پسری به نام سیاوش است که پس از مرگ پدرش، عموی او اختیار ثروت خانوادگی را به دست میگیرد. سیاوش عاشق دخترعمهاش مهتاب است.
درخت گلابی به کارگردانی داریوش مهرجویی
برگرفته از مجموعه داستان کوتاه (جایی دیگر) نوشته گلی ترقی.
خلاصه: محمود نویسندهای است که برای نوشتن باقیماندهٔ کتاب جدید خود در پی یککمکاری طولانی، به باغ پدری خود در دماوند پناه آوردهاست. اما در باغ درخت گلابی قدیمی که برای محمود سرشار از خاطره است میوه نداده و باغبانان از او میخواهند که در مراسمی آیینی برای ترساندن درخت و به بار نشستن دوبارهٔ آن شرکت کند
فروشنده فیلمی به کارگردانی اصغر فرهادی
برگرفته از نمایشنامه (مرگ فروشنده) نوشته آرتور میلر و رمان “مستأجر ” رولان توپور
خلاصه :داستان زوجی بازیگر تیاتر است که با نشست خانه شان مجبور می شوند به خانه ای دیگر نقل مکان کنند .همه چیز خوب پیش می رود تا اینکه در شبی که شوهر در خانه حضور ندارد حادثه ای ادامه زندگی آنها را دستخوش اتفاقاتی میکند…
ساحره فیلم اقتباسی به کارگردانی داوود میرباقری
برگرفته از داستان کوتاه ( عروسک پشت پرده ) نوشته صادق هدایت
خلاصه:بهرام پس از بازگشتش به ایران، تصمیم به ازدواج می گیرد و با شخص مورد علاقه اش که بازیگر تئاتر است، ازدواج می کند. بعد از ازدواج مرد سعی می کند ارتباطات همسرش را با دنیای بیرون از خانه قطع کند. در این بین، همسرش متوجه تغییر شرایط و غیرعادی بودن اوضاع می شود.
برای همه ما اتفاق افتاده که رمان، داستان یا نمایشنامهای را بخوانیم و برای تک تک لحظاتش تصویر سازی کنیم.گاهی هم فکر میکنیم که کاش کسی از این کتاب، فیلم میساخت.خب بسیاری از فیلمسازان مهم همین کار را کردهاند.
شبهای روشن فیلم اقتباسی به کارگردانی فرزاد موتمن
برگرفته از رمان (شبهای روشن) نوشته داستایوفسکی.
خلاصه : شبهای روشن، داستان زندگی دو انسان تنهاست. مرد، استاد دانشگاه، سرخورده اجتماعی و مأیوس فلسفی است و انزوای خود را با تدریس ادبیات، مطالعه کتاب و پرسه زدن در خیابانها میگذراند. او شبی در مسیر پرسه زدن های شبانه اش متوجه دختری ساک به دست میشود.
خواهران غریب فیلمی به کارگردانی کبومرث پور احمد
برگرفته از داستان ( خواهران غریب) نوشته اریش کستنر.
خلاصه :نرگس و نسرین دو دختر دبستانی در جشن مدرسه ها یکدیگر را می بینند و پی می برند که خواهران دوقلو هستند و پدر آهنگسازشان در گذشته از مادر آنها که خیاطی می کند، جدا شده بوده.
سارا فیلمی به کارگردانی داریوش مهرجویی
برگرفته از نمایشنامه خانه عروسک، اثر هنریک ایبسن.
خلاصه: حسام برای درمان بیماری اش مجبور است به خارج از کشور سفر کند. سارا همسر او مخارج سفر او را تامین می کند، اما می گوید که این پول را از محل ارثیه پدرش به دست آورده است.حسام بهبودی می یابد سارا پنهان از چشم شوهرش با کار سخت و مداوم خیاطی سعی می کند بدهی های خود را پرداخت کند.
تنگسیر به کارگردانی امیر نادری
برگرفته از رمان (تنگسیر) نوشته صادق چوبک.
خلاصه: زائر محمد مردی تنگستانی است که برای احقاق حق خود از چند مرد ظالم به مبارزه برمیخیزد. این مبارزه که ابتدا جنبهای خصوصی دارد به مبارزهای گروهی علیه ستمگران بدل میشود.
پری به کارگردانی داریوش مهرجویی
برگرفته از رمان (فرانی و زویی) نوشته دیوید سلینجر و داستان کوتاه (یک روز خوش برای موز ماهی).
خلاصه: پری دانشجوی ممتاز رشته ادبیات و تئاتر که از همه مزایای زندگی یک دختر جوان برخوردار است، با خواندن کتاب سبز کوچکی دچار تحولات فکری و حسی میشود. کتاب سرگذشت سیر و سلوک عارف گمنامی در قرن پنجم هجری است.
مهمان مامان به کارگردانی داریوش مهرجویی
برگرفته از همین کتاب نوشته هوشنگ مرادی کرمانی.
خلاصه داستان: خانوادهای دو مهمان سرزده که تازه عروس و داماد هستند، میآید و چون وضع مالی خانواده خوب نیست، همسایگان دست به دست هم میدهند تا آبروی صاحبخانه را حفظ کنند.
اینجا بدون من فیلمی به کارگردانی بهرام توکلی
برگرفته از نمایشنامه ( باغ وحش شیشه ای) نوشته تنسی ویلیام.
خلاصه داستان: خانوادهای ست متشکل از مادر و دو فرزندش، احسان و یلدا که در آرزوی دستیابی به رویاهای خود هستند و امیدوارانه تحولی را انتظار میکشند.
پله آخر فیلمی به کارگردانی علی مصفا
برگرفته از داستان مردگان از مجموعه ( دوبلینی ها ) نوشته جیمز جویس
خلاصه داستان: لیلی سر صحنه فیلمبرداری ناگهان مقابل دوربین خنده اش میگیرد و از کار باز میماند. هیچ کس نمیتواند دلیل خندههایش را حدس بزند.
ناخدا خورشید به کارگردانی ناصر تقوایی
این فیلم برگرفته از داستان ( داشتن و نداشتن) اثر ارنست همینگوی است.
خلاصه داستان:خواجه ماجد، ناخدا خورشید را لو میدهد و بار قاچاق لنج ناخدا به آتش کشیده میشود.
چکمه به کارگردانی محمد علی طالبی
برگرفته از داستان کوتاه ( چکمه ) نوشته هوشنگ مرادی کرمانی.
خلاصه داستان :شیطنتهای سمانه باعث دلخوری مسئول کارگاه است و مادر ناچار او را چند روزی در خانه تنها میگذارد و برای مشغول نگه داشتن سمانه یک جفت چکمهٔ قرمز میخرد. در اتوبوس یکی از چکمههای سمانه گم میشود.